1ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Μουσικής Έρευνας

ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ

Μάρκος Δραγούμης

 

Το Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο που ιδρύθηκε στα 1930 από τη Μέλπω Μερλιέ (1889-1979) είναι το ιστορικότερο και αρχαιότερο κέντρο μελέτης της παραδοσιακής μας μουσικής βυζαντινής, δημοτικής και ρεμπέτικης. Το υλικό που έχει συγκεντρώσει μέχρι σήμερα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μοναδικό. Περιλαμβάνει σπάνια και τελείως αυθεντικά λαϊκά όργανα, 222 δίσκους 78 στροφών ανεκτίμητης αξίας που ηχογραφήθηκαν στα 1930-1 από τη Μέλπω Μερλιέ και τους συνεργάτες της και που δεν κυκλοφόρησαν ποτέ στο εμπόριο, πλούσια συλλογή εμπορικών δίσκων με δημοτική μουσική, πολύτιμα χειρόγραφα και έγγραφα, παλιές εκδόσεις, δυσεύρετα άρθρα και αποκόμματα από εφημερίδες κλπ.

Τα δημοσιεύματα του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου αριθμούν 8 τόμους με κλέφτικα τραγούδια, τραγούδια από τη Ρούμελη, τα Δωδεκάνησα, τη Δυτική Κρήτη, κλπ. Επίσης 15 δίσκους μακράς διαρκείας με μικρασιατικά κι άλλα τραγούδια κυρίως από τις ηχογραφήσεις Μερλιέ του 1930-1. Μέσα στο ανέκδοτο υλικό του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου περιέχονται ηχογραφήσεις τραγουδιών σε μαγνητοταινίες και κασέτες που έγιναν το 1950. Επίσης φωτοτυπίες των απάντων της θεωρούμενης χαμένης Ζακυνθινής εκκλησιαστικής μουσικής και μεταγραφές της από τη βυζαντινή παρασημαντική στο πεντάγραμμο. Η βιβλιοθήκη του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου καλύπτει όλα τα θέματα που μπορεί να ενδιαφέρουν τον ειδικό και είναι ανοιχτή στο κοινό.

Στα τελευταία πέντε χρόνια το Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο πραγματοποίησε δώδεκα αποστολές στην ύπαιθρο και έκανε αρκετές ηχογραφήσεις και στην Αθήνα από πρόσφυγες από την Ίμβρο και τη Μικρά Ασία καθώς και εσωτερικούς συνεργάτες από την Αιτωλία, Κέρκυρα, Σίφνο, Σκύρο κ.ά. Στο μαγνητοφωνημένο σύνολο των ηχογραφήσεων του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου έχουν βασιστεί οι δισκογραφικές παραγωγές του «Τραγούδια από την Αίγινα»  (2LP) και «Κωσταράζι» (CD). Ενώ κομμάτια από το ίδιο αυτό σύνολο θα συναντήσουμε διάσπαρτα και στους άλλους δίσκους του.

Το σημαντικότερο από τα τελευταία αποκτήματα του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου είναι το αρχείο του ελληνοαμερικάνου μουσικοχορολόγου Τέντ Πετρίδη (1928-1988) που δωρίθηκε το 1993 από το γιο του Ron που ζει στις ΗΠΑ. Εδώ περιέχεται ολόκληρη η τεράστια βιβλιοθήκη και ηχοθήκη του Πετρίδη, καθώς και οι παρατηρήσεις του για τους ελληνικούς χορούς, η αλληλογραφία του, οι εργασίες των μαθητών του και το ανέκδοτο σύγγραμμά του για τους χορούς της Αττικής.

Κατεβάστε την ομιλία σε [pdf] format