| υπόρχημα (α) υπόρχημα ήταν ένα μέλος που τραγουδιόταν με όρχηση προς τιμήν του Απόλλωνα. Υπόρχημα λεγόταν και ο ίδιος ο χορός. Ο Λουκιανός (Περί ορχήσεως 16) λέει: "Στη Δήλο οι θυσίες όχι μόνο δε γίνονταν χωρίς όρχηση, αλλά γίνονταν και με χορό και με μουσική... τα τραγούδια που σύνθεταν γι' αυτούς τους χορούς λέγονταν υπορχήματα". Και ο Πρόκλος (Χρηστομ. 17): "Υπόρχημα δε το μετ' όρχήσεως αδόμενον μέλος" (υπόρχημα ήταν ένα τραγούδι που τραγουδιόταν με όρχηση). Στο Ετυμολ. Μέγα (έκδ. Th. Gaisford, σ. 690) σημειώνεται: "Υπορχήματα δε, άτινα πάλιν έλεγον ορχούμενοι και τρέχοντες κύκλω του βωμού, καιομένων των ιερείων" (Υπορχήματα [ήταν] εκείνα τα τραγούδια που τραγουδούσαν ενώ χόρευαν και έτρεχαν γύρω από το βωμό, κατά το κάψιμο των σφαγίων).
Το υπόρχημα είχε τρία σχήματα (φιγούρες)· στο πρώτο, όλα τα μέλη του χορού χόρευαν και τραγουδούσαν μαζί· στο δεύτερο, ο χορός μοιραζόταν σε δύο ομάδες, από τις οποίες η μια χόρευε και η άλλη τραγουδούσε· στο τρίτο, ο κορυφαίος τραγουδούσε, ενώ όλοι οι άλλοι χόρευαν.
Το υπόρχημα συνοδευόταν στην αρχή από τη $φόρμιγγα*φόρμιγξ| και αργότερα από τον $αυλό*αυλός| και την $κιθάρα* (ή τη $λύρα*)· Λουκιανός Περί ορχ. 16: "και εμπέπληστο των τοιούτων η λύρα" (και η λύρα γέμιζε όλα αυτά). Ο $Πολυδεύκης* (IV, 82) λέει πως ο δακτυλικός αυλός χρησιμοποιούνταν στα υπορχήματα.
(β) υπόρχησις· άλλος όρος για το υπόρχημα. , (α) υπόρχημα ήταν ένα μέλος που τραγουδιόταν με όρχηση προς τιμήν του Απόλλωνα. Υπόρχημα λεγόταν και ο ίδιος ο χορός. Ο Λουκιανός (Περί ορχήσεως 16) λέει: "Στη Δήλο οι θυσίες όχι μόνο δε γίνονταν χωρίς όρχηση, αλλά γίνονταν και με χορό και με μουσική... τα τραγούδια που σύνθεταν γι' αυτούς τους χορούς λέγονταν υπορχήματα". Και ο Πρόκλος (Χρηστομ. 17): "Υπόρχημα δε το μετ' όρχήσεως αδόμενον μέλος" (υπόρχημα ήταν ένα τραγούδι που τραγουδιόταν με όρχηση). Στο Ετυμολ. Μέγα (έκδ. Th. Gaisford, σ. 690) σημειώνεται: "Υπορχήματα δε, άτινα πάλιν έλεγον ορχούμενοι και τρέχοντες κύκλω του βωμού, καιομένων των ιερείων" (Υπορχήματα [ήταν] εκείνα τα τραγούδια που τραγουδούσαν ενώ χόρευαν και έτρεχαν γύρω από το βωμό, κατά το κάψιμο των σφαγίων).
Το υπόρχημα είχε τρία σχήματα (φιγούρες)· στο πρώτο, όλα τα μέλη του χορού χόρευαν και τραγουδούσαν μαζί· στο δεύτερο, ο χορός μοιραζόταν σε δύο ομάδες, από τις οποίες η μια χόρευε και η άλλη τραγουδούσε· στο τρίτο, ο κορυφαίος τραγουδούσε, ενώ όλοι οι άλλοι χόρευαν.
Το υπόρχημα συνοδευόταν στην αρχή από τη φόρμιγγα και αργότερα από τον αυλό και την κιθάρα (ή τη λύρα)· Λουκιανός Περί ορχ. 16: "και εμπέπληστο των τοιούτων η λύρα" (και η λύρα γέμιζε όλα αυτά). Ο Πολυδεύκης (IV, 82) λέει πως ο δακτυλικός αυλός χρησιμοποιούνταν στα υπορχήματα.
(β) υπόρχησις· άλλος όρος για το υπόρχημα.
|
|
Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής