| Φιλόξενος (435-380/379 π.Χ.)· συνθέτης $διθυράμβων*διθύραμβος|. Γεννήθηκε στα Κύθηρα (από όπου και το επώνυμο Κυθήριος) και πέθανε στην Έφεσο. Το έτος του θανάτου του μνημονεύεται στο $Πάριο Χρονικό*Πάριον| (στ. 69, 380-379 π.Χ.).
Στα χρόνια 424-423, παιδί ακόμα, αιχμαλωτίστηκε και πουλήθηκε δούλος σε κάποιον Αγεσύλα, και από αυτόν στον ποιητή Μελανιππίδη, που τον απελευθέρωσε και τον δίδαξε μουσική. Μνημονεύεται στο έργο του $Πλούταρχου*Πλούταρχος| Περί μουσικής, μαζί με τον Τιμόθεο, ως μια σημαντική μορφή στο πεδίο των καινοτομιών της εποχής του (1141C, 1142C, 30-31). Έγινε γνωστός ως ένας από τους κυριότερους συνθέτες διθυράμβων του καιρού του. Κατά τη $Σούδα*, έγραψε 24 $διθυράμβους*διθύραμβος|, που εγκωμιάστηκαν από μερικούς για την πρωτοτυπία στην έκφραση, τη μελωδική δροσιά και ποικιλία, και επικρίθηκαν από άλλους για το πολύ διακοσμητικό στιλ τους και τις τολμηρές καινοτομίες τους. Ο κωμικός ποιητής Αντιφάνης, στην κωμωδία του Τριταγωνιστής, τον εγκωμιάζει θερμά και προσθέτει (Αθήν. ΙΔ', 643D-E, 50): "Θεός εν ανθρώποις ήν εκείνος, ειδώς την αληθώς μουσικήν" (ήταν ένας θεός ανάμεσα στους ανθρώπους, γιατί γνώρισε την αληθινή μουσική).
Ο $Φιλόξενος* έζησε για λίγο καιρό στην αυλή του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου του πρεσβύτερου, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά. Οι σαρκαστικές όμως επικρίσεις του Φιλόξενου για τα δραματικά έργα του Διονυσίου εξόργισαν τον τύραννο, ο οποίος τον έριξε σε λατομείο. Εκεί ο Φιλόξενος έγραψε τον Κύκλωπα (ή Πολύφημος και Γαλάτεια), έργο στο οποίο σατιρίζει τον τύραννο. Σύμφωνα με μια παράδοση, όταν αργότερα ο Φιλόξενος οδηγήθηκε μπροστά στον Διονύσιο και ρωτήθηκε αν εξακολουθεί να επιμένει στη γνώμη του για τα δράματα του τυράννου, απάντησε: "προτιμώ να επιστρέψω στο λατομείο". Σε μια νεότερη προσπάθεια, έδωσε το χαρακτηρισμό "οικτραί" για τις τραγωδίες του τυράννου· ο $Διονύσιος* όμως αποδίδοντας στον όρο τη σημασία του προκαλώ τον οίκτο, τον ελευθέρωσε.
Ο Διογένης Λαέρτιος (Δ', 6, 36) διηγείται, επίσης, ότι, όταν κάποτε ο Φιλόξενος άκουσε μερικούς πλινθοκατασκευαστές να τραγουδούν παράτονα μελωδίες του, αντέδρασε ρίχνοντας τις πλίθες και λέγοντας: "όπως εσείς καταστρέφετε τα έργα μου, έτσι και εγώ καταστρέφω τα δικά σας".
Κατά τον Πλούταρχο (Βίος Αλεξάνδρου 8), ο Άρπαλος έστειλε, μαζί με άλλα έργα, διθυράμβους του Φιλόξενου για να εκτελεστούν κατά τις γιορτές των γάμων του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα Σούσα.
Ο Φιλόξενος έγινε παροιμιώδης για την πολυφαγία του, από την οποία και πέθανε, όπως διηγείται ο κωμικός ποιητής Μάχων (Αθήν. VIIIA, 26).
Πρβ. Bergk PLG III, 601-618, και Anth. Lyr. 289-294· επίσης, Page PMG 423-432, αποσπ. 814-835. , (435-380/379 π.Χ.)· συνθέτης διθυράμβων. Γεννήθηκε στα Κύθηρα (από όπου και το επώνυμο Κυθήριος) και πέθανε στην Έφεσο. Το έτος του θανάτου του μνημονεύεται στο Πάριο Χρονικό (στ. 69, 380-379 π.Χ.).
Στα χρόνια 424-423, παιδί ακόμα, αιχμαλωτίστηκε και πουλήθηκε δούλος σε κάποιον Αγεσύλα, και από αυτόν στον ποιητή Μελανιππίδη, που τον απελευθέρωσε και τον δίδαξε μουσική. Μνημονεύεται στο έργο του Πλούταρχου Περί μουσικής, μαζί με τον Τιμόθεο, ως μια σημαντική μορφή στο πεδίο των καινοτομιών της εποχής του (1141C, 1142C, 30-31). Έγινε γνωστός ως ένας από τους κυριότερους συνθέτες διθυράμβων του καιρού του. Κατά τη Σούδα, έγραψε 24 διθυράμβους, που εγκωμιάστηκαν από μερικούς για την πρωτοτυπία στην έκφραση, τη μελωδική δροσιά και ποικιλία, και επικρίθηκαν από άλλους για το πολύ διακοσμητικό στιλ τους και τις τολμηρές καινοτομίες τους. Ο κωμικός ποιητής Αντιφάνης, στην κωμωδία του Τριταγωνιστής, τον εγκωμιάζει θερμά και προσθέτει (Αθήν. ΙΔ', 643D-E, 50): "Θεός εν ανθρώποις ήν εκείνος, ειδώς την αληθώς μουσικήν" (ήταν ένας θεός ανάμεσα στους ανθρώπους, γιατί γνώρισε την αληθινή μουσική).
Ο Φιλόξενος έζησε για λίγο καιρό στην αυλή του τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου του πρεσβύτερου, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά. Οι σαρκαστικές όμως επικρίσεις του Φιλόξενου για τα δραματικά έργα του Διονυσίου εξόργισαν τον τύραννο, ο οποίος τον έριξε σε λατομείο. Εκεί ο Φιλόξενος έγραψε τον Κύκλωπα (ή Πολύφημος και Γαλάτεια), έργο στο οποίο σατιρίζει τον τύραννο. Σύμφωνα με μια παράδοση, όταν αργότερα ο Φιλόξενος οδηγήθηκε μπροστά στον Διονύσιο και ρωτήθηκε αν εξακολουθεί να επιμένει στη γνώμη του για τα δράματα του τυράννου, απάντησε: "προτιμώ να επιστρέψω στο λατομείο". Σε μια νεότερη προσπάθεια, έδωσε το χαρακτηρισμό "οικτραί" για τις τραγωδίες του τυράννου· ο Διονύσιος όμως αποδίδοντας στον όρο τη σημασία του προκαλώ τον οίκτο, τον ελευθέρωσε.
Ο Διογένης Λαέρτιος (Δ', 6, 36) διηγείται, επίσης, ότι, όταν κάποτε ο Φιλόξενος άκουσε μερικούς πλινθοκατασκευαστές να τραγουδούν παράτονα μελωδίες του, αντέδρασε ρίχνοντας τις πλίθες και λέγοντας: "όπως εσείς καταστρέφετε τα έργα μου, έτσι και εγώ καταστρέφω τα δικά σας".
Κατά τον Πλούταρχο (Βίος Αλεξάνδρου 8), ο Άρπαλος έστειλε, μαζί με άλλα έργα, διθυράμβους του Φιλόξενου για να εκτελεστούν κατά τις γιορτές των γάμων του Μεγάλου Αλεξάνδρου στα Σούσα.
Ο Φιλόξενος έγινε παροιμιώδης για την πολυφαγία του, από την οποία και πέθανε, όπως διηγείται ο κωμικός ποιητής Μάχων (Αθήν. VIIIA, 26).
Πρβ. Bergk PLG III, 601-618, και Anth. Lyr. 289-294· επίσης, Page PMG 423-432, αποσπ. 814-835.
|
|
Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής