Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

φυσιογνωμία της εκκλ. μουσικής. Γεννήθηκε στη Χίο περί τα τέλη του 18ου αι. Ήταν κάτοχος της δυτικής πολυφωνικής μουσικής και εν μέρει, της βυζαντινής. Επιχείρησε να απλοποιήσει την πολυσύνθετη βυζ. σημειογραφία εκπονώντας σύστημα δυτικής σημειογραφίας. Συνέταξε και σχετικό Εγχειρίδιο πείθοντας τον πατριάρχη Γρηγόριο Ε' και τη Σύνοδο να δεχτούν ευμενώς τη θεωρία του "οτι συμφέρει το~ις εκκλησιαστικο~ις μουσικο~ις ν`α διδαχθ~ωσι τ`ο σύστημα α[υτο~υ, περιλαμβάνον μόνον τ`α προτερήματα ο[υχί δ`ε κα`ι τ`ας [ελλείψεις τ~ης ευρωπαϊκ~ης μουσικ~ης, κα`ι οπερ {η ν' [ασπασθ~ωσι κα`ι κατ' α[υτό μεταγράψωσι τ`α [εκκλησιαστικ`α μέλη {η ν`α [εφεύρωσιν ο]ι μουσικο`ι {αλλο νεώτερον γραφικ`ον σύστημα διορθο~υντες τ`ο τότε [εν χρήσει" (Γ. Ι.Παπαδόπουλος). Το σύστημά του εξαπλώθηκε στα Πατριαρχεία, όμως η σθεναρή αντίσταση του Ιακώβου του Πρωτοψάλτη, μαζί με τις επιστημονικές του επισημάνσεις, έπεισαν τον Αγάπιο να το αναθεωρήσει. Πραγματικά ο Αγάπιος επισκέφθηκε τη Δύση, για να γνωρίσει πληρέστερα την ευρωπ. μουσική και κατόπιν πήγε να διδάξει το καινούργιο του σύστημα (που τούτη τη φορά μεταχειριζόταν το Αλφάβητο) στο ?γιο Όρος, στην Έφεσο και στην Κων/πολη. Αποτυγχάνοντας παντού, έφυγε στη Βλαχία όπου και πέθανε (Βουκουρέστι 1815). Ασφαλώς οι επίμονοι αγώνες του για απλοποίηση της βυζ. παρασημαντικής συνέβαλλαν σημαντικά στις παραπλήσιες προσπάθειες του Γεωργίου του Κρητός που δημιούργησαν τη Νέα γραφή. Όμως, τελευταία, έχουν εκφρασθεί αντιρρήσεις ως προς τις μέχρι στιγμής "ισχύουσες"ημερομηνίες της σταδιοδρομίας του Αγάπιου. Συνοψίζουμε, για παράδειγμα, την άποψη του Γ. Φιλόπουλου:"Ο Ιωάννης Χ. Ν. Χαβιαράς γράφει ότι η μεταγραφή των εκκλ. ύμνων από τη βυζαντινή στην ευρωπαϊκή σημειογραφία και η εναρμόνιση τους για 4 φωνές άρχισε "κατά το 1802"με τον Έλληνα μουσικοδιδάσκαλο Αγάπιο Παλέρμιο, τον Χίο. Ο σύγχρονός του όμως Αναστάσιος Παλλατίδης, γράφει ότι η σχετική προσπάθεια άρχισε το 1808, όταν έφτασε στην Βιέννη ο Αγάπιος Παλέρμιος και φιλοξενήθηκε από τον τότε δάσκαλο της Ελληνικής Σχολής Εμμανουήλ Καπετανάκη. Η πληροφορία του Παλλατίδη φαίνεται να είναι και η σωστή, αφού συμφωνεί και με τα Πρακτικά της Κοινότητας του "Αγίου Γεωργίου"(28 Οκτωβρίου 1810, π.η.), όπου αναγράφεται ότι ο Καπετανάκης υπηρέτησε ως πρώτος διδάσκαλος του Σχολείου "από 1ης Απριλίου 1807 έως 31 Μαρτίου 1810". Επομένως, το έτος 1802 που αναφέρει ο Χαβιαράς σαν αφετηρία για τη μεταρρύθμιση της εκκλησιαστικής μας μουσικής ούτε ο Παλέρμιος είχε φτάσει στην Βιέννη ούτε ο Καπετανάκης είχε αναλάβει καθήκοντα δασκάλου του Σχολείου".