| Αρχύτας (1) (400-350 π.Χ.)· $πυθαγόρειος*Πυθαγόρας| φιλόσοφος, μαθηματικός και, ίσως, ο σημαντικότερος ειδικός σε θέματα ακουστικής στην αρχαία Ελλάδα. Έζησε στον Τάραντα. Ο Διογ. Λαέρτιος (Περί βίων, δογμάτων και αποφθεγμάτων ΙΙΙ, 4, 79) μιλώντας για τη ζωή του λέει πως ο Αρχύτας θαυμαζόταν από τον περισσότερο κόσμο για την υπεροχή του σε κάθε κλάδο της επιστήμης και στη ζωή. Ως πολιτικός ενέπνεε βαθύ σεβασμό και εκλέχτηκε επτά φορές "στρατηγός" ("κυβερνήτης") και κυβέρνησε τον Τάραντα για πολλά χρόνια, ενώ κατά τους νόμους της πόλης δεν επιτρεπόταν να "στρατηγήσει" ένας για περισσότερο από ένα χρόνο ("Εθαυμάζετο δε και παρά τοις πολλοίς επί πάση αρετή· και δη επτάκις των πολιτών εστρατήγησε, των άλλων μη πλέον ενιαυτού στρατηγούντων δια το κωλύειν τον νόμον").
Οι έρευνές του για τον μουσικό ήχο τον οδήγησαν στην ανακάλυψη ότι ο ήχος παράγεται από δονήσεις του αέρα και ότι το ύψος του εξαρτάται από την ταχύτητα των παλμών· ψηλότεροι ήχοι παράγονται από ταχύτερους παλμούς και χαμηλότεροι ήχοι από βραδύτερους παλμούς (πρβ. Πορφ. Σχόλια, I. During, 56-57). Ο Αρχύτας επεξεργάστηκε τους "λόγους" (αναλογίες) των διαστημάτων του $τετράχορδου*τετράχορδον| στα τρία $γένη*γένος|, $διατονικόν*διάτονον|, $χρωματικόν* και $εναρμόνιον*. Ανακάλυψε το "λόγο" της μεγάλης τρίτης στο εναρμόνιο γένος (mi - mi+1/4 - fa - la).
Ο Αρχύτας ήταν σύγχρονος και φίλος του $Πλάτωνα*Πλάτων|, τον οποίο φιλοξένησε στον Τάραντα και τον βοήθησε να αντιμετωπίσει την εχθρότητα του Διονυσίου, του τυράννου της Σικελίας. Έγινε ακόμα διάσημος για τις πολλές μηχανικές εφευρέσεις του.
Σύμφωνα με μια παράδοση πνίγηκε σ' ένα ναυάγιο κοντά στην 'Ιταλία.
Βιβλιογραφία
Giuseppe Xavarro, Testamen de Archylae Tarentini vita atque operibus... κτλ., 4ο, Hafniae 1819. J. C. von Orelli, Archytae... Fragmenta quae supersunt. Ελλην. και λατιν. 1821.
Πολιτικά αποσπάσματα Αρχύτα, Χαρώνδα, Ζάλευκου και άλλων Πυθαγορείων... διασωθέντα από τον Στοβαίο, αγγλική μτφρ. Thomas Taylor, Λονδίνο 1822.
Ε. Egger, De Archytae vita, operibus κτλ., Παρίσι 1833.
Α. Ε. Chaignet, Pythagore et la philosophie pythagoricienne, τόμ. 1-2, Παρίσι 1873. , (400-350 π.Χ.)· πυθαγόρειος φιλόσοφος, μαθηματικός και, ίσως, ο σημαντικότερος ειδικός σε θέματα ακουστικής στην αρχαία Ελλάδα. Έζησε στον Τάραντα. Ο Διογ. Λαέρτιος (Περί βίων, δογμάτων και αποφθεγμάτων ΙΙΙ, 4, 79) μιλώντας για τη ζωή του λέει πως ο Αρχύτας θαυμαζόταν από τον περισσότερο κόσμο για την υπεροχή του σε κάθε κλάδο της επιστήμης και στη ζωή. Ως πολιτικός ενέπνεε βαθύ σεβασμό και εκλέχτηκε επτά φορές "στρατηγός" ("κυβερνήτης") και κυβέρνησε τον Τάραντα για πολλά χρόνια, ενώ κατά τους νόμους της πόλης δεν επιτρεπόταν να "στρατηγήσει" ένας για περισσότερο από ένα χρόνο ("Εθαυμάζετο δε και παρά τοις πολλοίς επί πάση αρετή· και δη επτάκις των πολιτών εστρατήγησε, των άλλων μη πλέον ενιαυτού στρατηγούντων δια το κωλύειν τον νόμον").
Οι έρευνές του για τον μουσικό ήχο τον οδήγησαν στην ανακάλυψη ότι ο ήχος παράγεται από δονήσεις του αέρα και ότι το ύψος του εξαρτάται από την ταχύτητα των παλμών· ψηλότεροι ήχοι παράγονται από ταχύτερους παλμούς και χαμηλότεροι ήχοι από βραδύτερους παλμούς (πρβ. Πορφ. Σχόλια, I. During, 56-57). Ο Αρχύτας επεξεργάστηκε τους "λόγους" (αναλογίες) των διαστημάτων του τετράχορδου στα τρία γένη, διατονικόν, χρωματικόν και εναρμόνιον. Ανακάλυψε το "λόγο" της μεγάλης τρίτης στο εναρμόνιο γένος (mi - mi+1/4 - fa - la).
Ο Αρχύτας ήταν σύγχρονος και φίλος του Πλάτωνα, τον οποίο φιλοξένησε στον Τάραντα και τον βοήθησε να αντιμετωπίσει την εχθρότητα του Διονυσίου, του τυράννου της Σικελίας. Έγινε ακόμα διάσημος για τις πολλές μηχανικές εφευρέσεις του.
Σύμφωνα με μια παράδοση πνίγηκε σ' ένα ναυάγιο κοντά στην 'Ιταλία.
Βιβλιογραφία
Giuseppe Xavarro, Testamen de Archylae Tarentini vita atque operibus... κτλ., 4ο, Hafniae 1819. J. C. von Orelli, Archytae... Fragmenta quae supersunt. Ελλην. και λατιν. 1821.
Πολιτικά αποσπάσματα Αρχύτα, Χαρώνδα, Ζάλευκου και άλλων Πυθαγορείων... διασωθέντα από τον Στοβαίο, αγγλική μτφρ. Thomas Taylor, Λονδίνο 1822.
Ε. Egger, De Archytae vita, operibus κτλ., Παρίσι 1833.
Α. Ε. Chaignet, Pythagore et la philosophie pythagoricienne, τόμ. 1-2, Παρίσι 1873.
|
|
Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής