Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

λέξη ή φράση που σχηματίζεται από τα πρώτα γράμματα των τροπαρίων, των οίκων, του κοντακίου ή του κανόνα. Ονομάζεται έτσι, γιατί όσα γράμματα κι αν περιέχει γίνονται "άκρα"(αρχή) των πρώτων στίχων των τροπαρίων του Κανόνα. Πολλοί μελοποιοί έκρυψαν το όνομα τους (δηλαδή υπέγραψαν τα έργα τους) μέσω ακροστιχίδων. Ως πρώτος ύμνος με ακροστιχίδα θεωρείται εκείνος που βρίσκεται στο "Συμπόσιον δέκα παρθένων"ή "Περί αγνείας"του Μεθόδιου Πατάρων. Ως παράδειγμα ακροστιχίδας ο Γ. Ι. Παπαδόπουλος αναφέρει εκείνο του Κανόνα της `Υψωσης του Σταυρού "Σταυρ~?ω πεποιθώς, υμνον [εξερεύγομαι", όπου το "Σ"γίνεται αρχή του 1ου τροπαρίου (:"Σταυρ`ον χαράξας Μωϋσ~ης"), το "Τ"του 2ου τροπαρίου (:"Τ`oν τύπον πάλαι Μωϋσ~ης"), το "Α"του 3ου τροπαρίου (:"[[[ Ανέθηκε Μωϋσ~ης"), κ.ο.κ. Με τη χρήση της ακροστιχίδας οι Βυζαντινοί μελωδοί όχι μόνο έδειχναν την ποιητική τους τέχνη, αλλά και πρόσφεραν ευκολότερο τρόπο απομνημόνευσης. `Αλλο παράδειγμα είναι τα 7 Αναστάσιμα Θεοτοκία δοξαστικά των αποστίχων της "Οκτωήχου", που τα αρχικά γράμματά τους (όπως ανακάλυψε ο ευρυμαθής Κ. Μάμουκας) κρύβουν το όνομα του δημιουργού τους:ΙΩΑΝΝΟΥ (Δαμασκηνού):

"[ Ιδο`υ πεπλήρωται ]η το~υ [ Ησαϊου πρόρρησις" (` Ηχος Α')
"@@ Ω θαύματος καινο~υ  πάντων τ~ων πάλαι θαυμάτων"  (` Ηχος Β')
"[ Ασπόρως [εκ θείου Πνεύματος βουλήσει δ`ε πατρός" (` Ηχος Γ')
"Νε~υσον παρακλήσεσι σ~ων ]ικετ~ων Πανάμωμε" (` Ηχος Δ')
"Να`ος κα`ι Πύλη ]υπάρχεις παλάτιον και θρόνος" (Πλάγιος Α')
"] Ο ποιητ`ης κα`ι λυτρωτ`ης μου Πάναγνε Χριστ`ος ]ο Κύριος" (Πλάγιος Β')
"] Υπ`ο τ`ην σήν, Δέσποινα προστασίαν" (` Ηχος Βαρύς)