Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

μυθικός μουσικός, γιος του Δία και της Αντιόπης, δίδυμος αδελφός του Ζήθου και σύζυγος της Νιόβης. Οι δύο δίδυμοι αδελφοί Αμφίων και Ζήθος (που ονομάστηκαν "Θηβαίοι Διόσκουροι") ήταν εκείνοι που πρώτοι έκτισαν τα τείχη της Θηβας, όπως μας παραδίδει ο `Ομηρος:"ο]ι πρ~ωτοι Θήβης {εδος {εκτισαν ]επταπύλοιο - πύργωσάν τε ..." ("Οδύσσεια"Λ, 263). Το τιτάνιο αυτό έργο έγινε ως εξής:Ο μεν Ζήθος αποσπούσε από τα βουνά πελώριες πέτρες και τις μετέφερε στους ευρείς ώμους του, ο δε Αμφίων έπαιζε τη λύρα και οι πέτρες συναρμολογούνταν στο τείχος χωρίς τη βοήθεια εργατών! Ο τρόπος αυτός ανέγερσης τειχών έμεινε παροιμιώδης και η έκφραση:"Δεν χτίστηκε με τη λύρα του Αμφίονα", υπονοούσε βαρύ και επίμοχθο έργο που δεν έγινε φυσικά μόνο του. Βλέπουμε επίσης την "εποικοδομητική "δύναμη της μουσικής στους αρχαίους `Ελληνες, σε αντίθεση προς την καταστροφική δύναμη της ίδιας τέχνης στη Μυθολογία άλλων λαών (π.χ. "Οι σάλπιγγες της Ιεριχούς"). Ο μύθος της μουσικής ιδιοφυίας του Αμφίονα προσφέρεται σε μεγάλη ποικιλία από τους μυθογράφους. `Ετσι, μας παραδίδεται ότι ήταν γνώστης της λυδικής αρμονίας, που τη διδάχτηκε στην αυλή του πεθερού του Τάνταλου (βασιλιά της Λυδίας). Επίσης, ότι η λύρα του ήταν δώρο του Ερμή (ποιήτρια Μυρώ) ή δώρο του Δία (Πλούταρχος "περί Μουσικής", 3), ότι πρώτος αυτός έκανε χρήση της λύρας (Παυσανίας ΙΧ 5,8 ) ή ότι ο ίδιος ο Ερμής του δίδαξε τη μουσική τέχνη (Απολλόδωρος Γ' 5,5. Οράτιου "Ωδές"ΙΙΙ 11,1). Ο Φερεκύδης αντιθέτως, θεωρεί ότι η λύρα δωρήθηκε στον Αμφίονα από τις Μούσες που θαύμασαν τη μελωδική του φωνή, ενώ ο Διοσκουρίδης θεωρεί ότι η λύρα δωρήθηκε από τον ίδιο τον Απόλλωνα και ήταν βέβαια χρυσή. ?λλοι μυθογράφοι ισχυρίστηκαν ότι η λύρα του είχε τη δύναμη όχι μόνο να κινεί βράχους, αλλά να τιθασσεύει και τα ζώα (όπως η λύρα του Ορφέα). Ο Παυσανίας πάλι (ΙΧ 17,7) γράφει για τη διαδεδομένη παράδοση ότι οι ογκώδεις βράχοι που αποτελούσαν τα θεμέλια του τάφου του Αμφίονα στη Θήβα ακολούθησαν μόνοι τους απ'τα βουνά την ωδή του!... Είχε φημιστεί ακόμα ο Αμφίων για τις μουσικές του εφευρέσεις, όπως:την προσθήκη της 4ης χορδής (νήτη) ή (σε παραλλαγή του μύθου) τριών επιπλέον χορδών στην 4χορδη λύρα (γι` αυτό και οι πύλες του τείχους των Θηβών ήταν 7 και πήραν τα ονόματά τους από τις 7 θυγατέρες του Αμφίονα), κ.λπ. Έξοχος κιθαρωδός και αοιδός ο Αμφίων είχε αποκτήσει κατά την αρχαιότητα φήμη εφάμιλλη προς εκείνη του Ορφέα και των υπόλοιπων μυθικών μουσικών (Θάμυρι, Λίνου, Εύμολπου, Μουσαίου, Όλυμπου, κ.λπ.). Ο θάνατός του αποδίδεται στον Απόλλωνα (Λουκιανός "περι Ορχήσεως", 44. Υγίνος "Μυθοι", 9). Κατ' άλλους όμως (Παυσανίας Θ' 5,8) θανατώθηκε μαζί με τη γυναίκα του Νιόβη, επειδή από κοινού καυχήθηκαν στη Λητώ για την πολυτεκνία τους.