Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

η πάροδος και τα στάσιμα του αρχαίου ελληνικού δράματος (αλλά και τα λοιπά συμπεριλαμβανόμενα χορικά άσματα) σχηματίζονταν από στροφές και αντιστροφές, που έψαλλε είτε όλος ο χορός βαδίζοντας "υπορχηματικώς"(προς τ' αριστερά για τις στροφές και προς τα δεξιά για τις αντιστροφές) είτε χωρισμένος σε δύο ημιχόρια, οπότε το ένα έψαλλε τη στροφή (βαδίζοντας εκ δεξιών προς τα αριστερά), το δε άλλο απαντούσε με την αντιστροφή (βαδίζοντας εξ αριστερών προς τα δεξιά). Δίνουμε (σε μετάφρασή μας) ένα κλασικό παράδειγμα από τους "Πέρσες"του Αισχύλου (685), εκεί που ο χορός απευθύνεται προς το φάντασμα του Δαρείου:

στροφή:

 "Σέβομαι μ`εν προσιδέσθαι,

σέβομαι δ' [αντί?α λέξαι

σέθεν [αρχαί?ω περ`ι τάρβει".

("Δεν τολμώ να σε κοιτάξω,

δεν τολμώ ν' αρθρώσω λέξη

από σεβασμό αρχαίο".)

αντιστροφή

"Δίεμαι μ`εν χαρίσασθαι,

δίεμαι δ' [αντί?α φάσθαι

λέξας δυσλεκτά φίλοισιν."

 ("Τρέμω, πώς να σε υπακούσω,

πώς ν' ανοίξω μπρος σου στόμα

να σου πω κακά μαντάτα".)

Ο ιστορικός του θεάτρου Ν. Ι.Λάσκαρης γράφει ότι στη βιβλιοθήκη της Τουλούζης υπάρχει μια έκδοση του Σοφοκλή (του 1603), στην οποία αναφέρονται τα εξής:"Στροφή: Οτε ο]ι χορευτα`ι μετέβαινον [εκ δεξι~ων πρ`ος τ' [αριστερά, οπερ [εδήλου τ`ην κίνησιν το~υ ο[υρανο~υ ]οστις κινε~ιται [εξ [ανατολ~ων πρ`ος δυσμάς. Αντιστροφή: Οτε ο]ι χορευτα`ι μετέβαινον [εξ [αριστερ~ων πρ`ος τ`α δεξιά, οπερ [εδήλου τ`ην κίνησιν τ~ων πλανητ~ων οιτινες προχωρο~υν [εκ δυσμ~ων πρ`ος [ανατολάς. Επωδός:Ο]ι χορευτα`ι παρέμενον [ακίνητοι, οπερ [εδήλου τ`ην [ακινησίαν τ~ης γ~ης."