Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

(από το "αντιφωνέω":ανταποκρίνομαι, ψάλλω απέναντι τα ίδια με άλλον):καλείται ο σύμφωνος, ο "ηχών εις απόκρισιν", ο εναρμόνιος.  Λέγεται και "αντιψαλλόμενος". Σύμφωνα με ιστορικές διηγήσεις, οι δύο Αντιοχείς πρεσβύτεροι Φλαβιανός και Διόδωρος, που σπούδασαν μουσική στην Αθήνα, εισήγαγαν τον τρόπο του "αντιψάλλειν αλλήλοις"στις εκκλησίες της Αντιόχειας και της Κων/πολης, συγκροτώντας τους 2 μουσικούς Χορούς και αποσπώντας τα πλήθη από τους ναούς των Αρειανιζόντων. "Φλαβιαν`ος κα`ι Διόδωρος διελόντες το`υς τ~ων ψαλλόντων χορο`υς [εκ  διαδοχ~ης [{?αδειν τ`ην δαβιτικ`ην [εδίδαξαν μελωδίαν κα`ι το~υτο [εν    [ Αντιοχεί?α [αρξάμενον πάντοσε διέδραμε κα`ι κατέλαβε τ~ης ο[ικουμένης τ`α τέρματα". (Θεοδώρητος, βιβλ. Γ', 889). `Oμως τόσο ο Σωζόμενος όσο και ο Νικηφόρος ο Ξανθόπουλος διηγούνται ότι την αντιφωνία πρωτοχρησιμοποίησε ο πατριάρχης Αντιόχειας Λεόντιος (σύγχρονος των Φλαβιανού και Διόδωρου), θέλοντας να συμβιβάσει Ορθοδόξους και Αρειανούς...`Ετσι, αντί του ενός μουσικού Χορού, επέτρεψε τη συγκρότηση δύο Χορών, από τους οποίους τον ένα απάρτιζαν οι Ορθόδοξοι και τον άλλο οι Αρειανόφρονες!...  Τέλος, "αντίφωνος"στην αρχαία ελλ. μουσική λεγόταν "]η [εν τ~η διαπασ~ων συμφωνία" (βλ. και αντιφωνία).