Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

(Αθήνα 1945):πρωτοποριακός σύγχρονος συνθέτης με διεθνή φήμη, εγκατεστημένος στο Παρίσι από το 1963 (γιος του γλύπτη Αχιλλέα Απέργη και της ζωγράφου Ειρήνης Ευσταθιάδου). Στην Ελλάδα έκανε ιδιωτικά μαθήματα πιάνου, αρμονίας, αντίστιξης, φούγκας και σειραϊκής μουσικής με τον Γ. Α. Παπαϊωάννου (καλοκαίρι 1964), ενώ το 1964 επίσης, πήρε μαθήματα διεύθυνσης ορχήστρας και κρουστών στο Παρίσι με τον Πιερ Ντερβώ. Επηρεάστηκε αρχικά από τον Ξενάκη και κατόπιν από τον Μ. Κάγκελ. Επίσης, αποφασιστικής σημασίας αποδείχτηκε η γνωριμία (1965) και η μετέπειτα φιλία του με τον Αρθούρο Αντάμωφ (την παγκόσμια γνωστή θεατρική προσωπικότητα). Στα πρώτα του βήματα υποστηρίχθηκε από τον ονομαστό αρχιμουσικό Κων/νο Σιμόνοβιτς (του Ensemble Instrumental de Paris) που του πρωτοδιηύθυνε τα έργα:"Αντίστιξη ΙΙΙ"  (μεγάλη ορχ., 1967), "Freak Map"(για κλαρινέτο, φαγκότο, κορνέτα, τρομπόνι, βιολί, κοντραμπάσο, κρουστά, 1968), "Πλαστικό Κομμάτι"και "Awake"(για 6 όμποε ή τρομπέτες, 1970). Παρουσίασε αρκετά από τα πρωτοποριακά μουσικά έργα του στο Φεστιβάλ της Αβινιόν. Το 1975 ίδρυσε στο Παρίσι το "Εργαστήρι Θεάτρου και Μουσικής"(ΑΤΕΜ:Atelier Theatre et  Musique) και το εγκατέστησε το 1976 στη λαϊκή συνοικία του Μπανιολέ (Bagnolet), με προσανατολισμό τη συμμετοχή των κατοίκων (κυρίως εργατών) στους μουσικο-θεατρικούς πειραματισμούς του. Το 1976 κέρδισε το βραβείο της SACEM "ως ο περισσότερο παιζόμενος νέος συνθέτης στη Γαλλία". Υπήρξε εξάλλου ο πρώτος `Ελληνας συνθέτης στον οποίο ένα κρατικό γαλλικό Λυρικό Θέατρο (η παρισινή "Οπερά Κομίκ") του παράγγειλε σκηνικό έργο (1979). Η "avant garde"δημιουργία του Απέργη (που εμφανίζεται ως ο  πολυγραφότερος Έλληνας συνθέτης σε όλα τα είδη της μουσικής) θα μπορούσε να "ταξινομηθεί"σε:1) έργα "καθαρής μουσικής"(που χρησιμοποιούν ευρύτατο φάσμα μέσων εκτέλεσης) και 2) σε έργα πρωτοποριακού μουσικού θεάτρου (που φαίνεται να τον απασχολούν όλο και περισσότερο). Τα πρώτα περιέχουν έργα που εκτελούνται από σόλο όργανα ή από λίγα όργανα που απαρτίζουν ορχήστρα (με ή χωρίς φωνές σολίστ) ώς έργα που χρησιμοποιούν μεγάλα ορχηστρικά και χορωδιακά σύνολα και συχνά αναφέρονται χρησιμοποιώντας μορφές "κολλάζ"είτε στο ευρωπαϊκό μπαρόκ (όπως το "Ascoltare Stanca":"αηδιασμένη ακρόαση"για 20 όργανα, 1972) είτε στον Μπαχ (όπως στο "ΒWV"για 6 φωνές και 21 όργανα, 1973) είτε κάποτε και στον "εξωτισμό"της αφρο-ασιατικής μουσικής. Τα δεύτερα, "έργα πέρα από την παραδοσιακή όπερα", συχνά αποτελούν σκηνικούς πειραματισμούς, στους οποίους  συμμετέχει και το κοινό. Εννοιολογικά οι εμπνεύσεις του ακολουθούν φάσμα ιδεών παράλληλης ευρύτητας που διαθλάται από την ψυχανάλυση και τον υπερρεαλισμό ώς τη στράτευση και τον κομμουνισμό, με σαφείς διαθέσεις παρωδίας-καταγγελίας των πάντων. <Από τα έργα του>, γράφει ο Γ. Λεωτσάκος,  <αποκομίζει κανένας την εντύπωση "μιας συνειρμικής γραφής που ανακατεύει διάφορες τεχνοτροπίες δίχως να προτείνει μία μόνο στον "ακροατή", γραφής που θυμίζει κολλάζ και που καταλήγει σε "νωπογραφήματα κυβιστικά που ανακατεύουν τις γνωστές τεχνοτροπίες, τις εποχές και τις μορφές σ' ένα άπειρο παιχνίδι κατόπτρων">(Jacques Lonchampt). Έχει επενδύσει με μουσική όλα τα έργα που σκηνοθέτησε ο Αντουάν Βιτέζ από το 1972 ώς το θάνατό του, το 1990 ("Παρασκευάς", "Φαίδρα", "Φάουστ", "Τάφος για 500.000 στρατιώτες", "Falsh", "Ηλέκτρα", "Το σατέν παπούτσι", "Οι γάμοι του Φίγκαρο", "Η Ουρανία", κ.λπ.). Από τα πολυάριθμα έργα του αναφέρουμε τις 7 όπερές του:"Πανδαιμόνιο"("Pandoemonium", κατά Ι. Βερν, Ε.Τ.Α. Χόφμαν και Γκαίτε, 1973), "Ιάκωβος ο μοιρολάτρης"("Jacques le fataliste", κατά Ντιντερό σε διασκευή Henry Mary, 1974), "Ιστορία των λύκων"("Histoire de loups", κατά Μ.Ν.Ρίο από τις "5 Ψυχαναλύσεις"του Φρόυντ, 1976), "Σας λέω ότι είμαι νεκρός"("Je vous dis que je suis mort", κατά τον Ε.Α.Πόε σε λιμπρέτο Φρανσουά Ρενιώ, 1978), "Ερωτοθάνατος"("Liebestod", κατά Μαρί Νοέλ Ρίο, 1981), "Η κόκκινη εσάρπα"("L' echarpe rouge", σε λιμπρέτο Α. Μπαντιού, 1984), "Θλιβεροί Τροπικοί"(1994-95, κατά το γνωστό βιβλίο του Κλωντ Λεβί Στρως)` τα σκηνικά και φωνητικά έργα:"Η τραγική ιστορία του νεκρομάντη Ιερωνύμου και του καθρέφτη του"("La tragique histoire du ne'cromancien Hie'ronimo et de son miroir"για 2 γυναικείες φωνές, λαούτο, τσέλο και μαριονέτες, 1971), "Επικήδειος"("Oraison fun`ebre, σε κείμενα του Ε.Τ.Α. Χόφμαν, Ντα Βίντσι, Filiou για βαθύφωνο, βαρύτονο, 2 φαγκότα, 2 τρομπόνια, τούμπα και κοντραμπάσο, 1971), "Εσπερινός"("Vesper", ορατόριο σε κείμενο Ρ. Ρουσέλ για φωνητικό κουαρτ. και οργανικό σύνολο, 1972), "Ο Πύργος των Καρπαθίων"(1973, σε κείμενα του Γκαίτε από το "Φάουστ Ι και ΙΙ") και του Ε.Τ.Α. Χόφμαν (από το "Ο έμπορος της άμμου") και με διανομη (4 μεσόφωνους, 4 βαρύτονους, 4 ηθοποιούς, οργανικό συγκρότημα και μαγνητοταινία), "Αθλήματα και επαναδραστηριοποιήσεις"("Sporta et rebondissements", για 6 τραγουδιστές, ηθοποιούς και οργανικό σύνολο, 1974), "Περί της φύσεως του νερού"("De la nature de l' eau"σε κείμενο ντα Βίντσι για 4 μεσόφωνους, 2 βαρύτονους, 2 ηθοποιούς, κρουστά και πιάνο, 1974), "Ο Γίγας Γολιάθ"("ΙΙ Gigante Golia"για υψίφωνο και ορχ. δωματίου, 1975), "Οι Δάφνες κόπηκαν"("Les lauriers sont coupe's":παλιό γαλλικό τραγούδι, για υψίφωνο, μεσόφωνο, φλάουτο, όμποε, αγγλικό κόρνο, φαγκότο, βιόλα και τρομπόνι, 1975), "H μπουκάλα στη θάλασσα"("La bouteille `a la mer", 1976), "`Eμπορος τέρψης, έμπορος λήθης"("Marchand de plaisir, marchand d' oublies", μουσικά παιχνίδια από παιδιά σε συσχετισμό με την "Αντιγόνη"του Σοφοκλή,  1977), "Περί της φύσεως της βαρύτητος"("Dans la nature de la gravite", 1979), "Tα 7 αμαρτήματα του έρωτα"("Les sept crimes de l' amour"για φωνή, κλαρινέτο και κρουστά, 1979), "Φύγαμε...Πάμε..."("On y va, allons-y", 1980), "Θρήνος"("Complainte" για φωνή και μουσικό πριόνι, 1982), "Ένα μουσείο του ανθρώπου"("Un muse'e de l' homme"για φωνή, χορωδία και ορχ., 1982), "Απαλή κοινωνία"("Societe' adoucie"', 1983), "Μερική έκλειψη"("Eclipse partielle", 1985), "Ο Πύργος της Βαβέλ"("La tour de Babel", 1986), "Φάουστ και Ράνγκντα"("Faust et Rangda", 1987), "Λυρική ακαταστασία"("De'sordre lyrique", 1988), "Επτά παρανοήσεις"("Sert malentendus"για φωνή και κρουστά, 1988), "Γιογιό"("Jojo", 1990), "Ρητορείες"("De'clamations"για βαρύτονο, κλαρινέτο, κοντραμπάσο και ορχ., 1990), "Ritournelles"(για 2 βαρύτονους και οργανικό σύνολο, 1992), "Moυσική Λιτανεία κοινωνικής ισότητας"("Litanie musicale et e'galitaire"για φωνή, 3 εκτελεστές κρουστών και 4 κωμικούς, 1992), "Sextuor"(για 5 γυναικείες φωνές και τσέλο, 1993), "L' Adieu"(για μεσόφωνο και ορχ., 1994), "Simulacre II"(για υψίφωνο,κλαρινέτο και κρουστά, 1994), κ.λπ.` για ορχ. και οργανικά σύνολα:"Μουσική για μια μικρή πορτοκαλένια"(κατά Ελύτη, 21 όργανα, 1968), "Μπις"("Βis"για 2 ορχήστρες, 1968), "Ο Μίτος της Αριάδνης"("Le fil d' Ariane"για κύματα Μαρτενό και μαγνητοταινία, 1967), "Παραλλαγές"(2 κουαρτ.:ξύλινων και εγχ., πιάνο, κρουστά, 1969)   "Σύμπλεξις"(για ορχ. και 22 σολίστ τζαζ, 1970), "Eluding Game"(για ηλεκτρ. κιθάρα, κοντραφαγκότο, κοντραμπάσα τούμπα, 2 τρομπέτες, 2 τρομπόνια, βιολί, τσέλο, κοντραμπάσο, 1970), "Κρυπτόγραμμα"(για 6 εκτελεστές κρουστών, 1970), "Από καιρό σε καιρό"("Von Zeit zu Zeit"για ορχ. δωματίου, 1971), "Εγκώμιο στον Ιούλιο Βερν"("Hommage `a Jules Verne"για 17 όργανα, 1972), "Κοντσέρτο Γκρόσο"(για 30 μουσικούς, 1972), "Οι τοίχοι έχουν αφτιά"("Die Waende haben Ohren"για μεγάλη ορχ., 1972), "Παραλλαγές"(14 όργανα, 1973), "Παρενθέσεις"("Parenth`eses για κοντραμπάσο και 14 όργανα, 1977), "Αποσπάσματα και δοκίμιο αναπαράστασης"("Fragments et essai de reconstitution"για οργανικό σύνολο, 1980), "Κομμάτια για 12"(12 Όργανα 1991), κ.λπ. Επίσης, πολυάριθμα έργα μουσικής δωματίου για κάθε είδους συνδυασμό οργάνων και πολλές συνθέσεις για όργανα ή για φωνές σόλο. Παρτιτούρες του υπάρχουν στις  Εκδόσεις"Αμφίων"και "Salabert". Τον Μάιο 1997 το ΜΜΑ παρουσίασε το έργο του «Σχόλια» (που είχε πρωτοπαρουσιαστεί στο Φεστιβάλ της Αβινιόν 21.7.1996). Η Δισκογραφία περιέχει έργα του στους ακόλουθους δίσκους:"3η Ελληνική Εβδομάδα Σήγχρονης Μουσικής"(Columbia SCXG59, 1970 και στην Ανατύπωση:70028, 1975), "Le piano prepare'"(Philips 6521009, 1970), "Κρυπτόγραμμα"(Philips 6521030, 1971), "4η Ελληνική Εβδομάδα Σύγχρονης Μουσικής"(Columbia 70199, 1973), "Re'citations"(Harmonia HM5135, CD, 1983), «Chojnacka et Gualda» (Adda 581224, CD, 1990). (Για περισσότερες πληροφορίες, δες μεταξύ άλλων:το βιβλίο του Ant. Gindt "G. Aperghis, le corps musical", το σχετικό λήμμα του Γ. Λεωτσάκου στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", το λήμμα της Αλέκας Συμεωνίδου στο "Λεξικό των Ελλήνων Συνθετών"και το εξαιρετικά εμπεριστατωμένο σχετικό άρθρο του Θωμά Ταμβάκου στην εφημερίδα "Νέοι Αγώνες Ηπείρου", 7/2/1995).