Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

Aλεξανδρινός λόγιος και μουσικός του 4ου αι., που προσπάθησε (συνεργαζόμενος με το γιό του Απολλινάριο τον νεότερο) να εφοδιάσει τη Λαοδίκεια με ένα είδος Χριστιανικού θεάτρου και να εμποτίσει τους χριστιανικούς λαούς της περιοχής με το αρχαίο ελληνικό πνεύμα. Γι' αυτό το λόγο κατηγορήθηκε (όπως άλλωστε και ο γιός του) ως αμετανόητος αιρετικός. Λεγόταν "Γραμματικός"και συνέθεσε τραγωδίες, κωμωδίες, έπη και λυρική ποίηση. Ο Σωζόμενος (V, κεφάλαιο 8) γράφει γι' αυτόν τα εξής κατατοπιστικά:"] Ηνίκα δ`η [ Απολλινάριος ο#υτος ε[ις καιρ`ον τ~?η πολυμαθεί?α κα`ι τ~?η φύσει χρησάμενος, [αντ`ι μ`εν τ~ης ] Ομήρου ποιήσεως [εν {επεσιν ]ηρώοις τ`ην ] Εβραϊκ`ην [αρχαιολογίαν συνεγράψατο μέχρι τ~ης το~υ Σαο`υλ βασιλείας, κα`ι ε[ις ε{ικοσι τέσσαρα μέρη τ`ην π~ασαν πραγματείαν διε~ιλεν, ]εκάστ?ω τόμ?ω προσηγορίαν θέμενος ]ομώνυμον το~ις παρ' | Ελλησι στοιχείοις κατ`α τ`ον τούτων [αριθμ`ον κα`ι τ`ην τάξιν` [επραγματεύσατο δ`ε κα`ι το~ις Μενάνδρου δράμασιν ε[ικασμένας κωμ?ωδίας` κα`ι τ`ην Ευριπίδου τραγ?ωδίαν κα`ι τ`ην Πινδάρου λύραν [εμιμήσατο` κα`ι ]απλ~ως ε[ιπε~ιν, [εκ τ~ων θείων γραφ~ων τ`ας ]υποθέσεις λαβών, τ~ων [εγκυκλίων καλουμένων μαθημάτων [εν [ολίγ?ω χρόν?ω [επενόησεν [ισαρίθμους κα`ι [ισοδυνάμους πραγματείας, {ηθει τε κα`ι χαρακτ~ηρι κα`ι φράσει ]ομοί?α το~ις παρ' } Ελλησιν [εν τούτοις ευδοκιμήσασιν` |ωστε, ε[ι μ`η τ`ην [αρχαιότητα [ετίμων ο]ι {ανθρωποι κα`ι τ`α συνήθη φίλα [ενόμιζον".  Aλλά και ο ιστορικός Σωκράτης γράφει γι' αυτόν τα εξής κολακευτικά:"Παρ`α τ`ας νενομισμένας ]ιερ`ας [?ωδ`ας {εμμετρά τινα μελύδρια ψάλλοντες, παρ' α[υτο~υ το~υ [ Απολλιναρίου ε]υρημένα πρ`ος γ`αρ τ~?η {αλλ?η παιδεύσει κα`ι ποιητικ`ος {ων, κα`ι παντοδαπ~ων μέτρων ε[ιδήμων, κα`ι το~ις [εντε~υθεν ]ηδύσμασι το`υς πολλο`υς {επειθεν α[υτ~?ω προσέχειν {ανδρες τε παρ`α το`υς πότους  (στα συμπόσια) , κα`ι [εν {εργοις (στις εργασίες τους), κα`ι γυνα~ικες παρ`α το`υς ]ιστο`υς (στους αργαλειούς) τ`α α]υτ`α μέλη {εψαλλον, σπουδ~ης γ`αρ κα`ι [ανέσεως κα`ι ]εορτ~ων κα`ι τ~ων {αλλων πρ`ος τ`ον [εκάστου καιρ`ον  ε[ιδύλλια α[υτ~?ω πεπόνητο, πάντα ε[ις ε[υλογίαν Θεο~υ τείνοντα" ("Εκκλησιαστική Ιστορία", βιβλίο ΣΤ', κεφ. 25). Εναντίον της αίρεσης του Απολλινάριου αγωνίστηκε αποφασιστικά ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνό "διανείμας κατ`α το~υ δηλητηρίου τ~ων [εθνικ~ων [ασμάτων ]ως [αντιφάρμακον πρ`ος θεραπείαν τ~ων [αποπλανωμένων τ`α {ασματα α[υτο~υ" (Γ.Ι.Παπαδόπουλος), ο δε `Αγιος Νείλος έφτασε στις "Επιστολές"του να γράφει για τον Απολλινάριο ότι "μέλι [αποστάζει [από γυναικ`ος πόρνης, δηλαδ`η τ~ης | Ελλήνων καλλιεπείας (!)», αλλά και να θεωρεί Απολλιναριστές όλους συλλήβδην τους ποιητές:"Ε[ι δ`ε θαυμάζεις το`υς γράφοντας τ`α {επη, |ωρα σοι κα`ι [ Απολλινάριον τ`ον δυσσεβ~η κα`ι καινοτόμον θαυμάζειν..."("Epistolae", σελ. 141).