Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

ο φιλοπρόοδος Πύργος Ηλείας (που κατά τον 19ο αι. ήταν βιομηχανοποιημένος και ευημερούσε, λόγω σταφίδας, κ.λπ.) βρισκόταν σε στενή επαφή με τη Ζάκυνθο και τον "ευρωπαϊκό"πολιτισμό της, αφού αρκετοί Ζακύνθιοι δούλευαν στα εργοστάσια και τις βιοτεχνίες του. `Ετσι το 1886 δεν δυσκολεύτηκε να σχηματίσει 30μελή Φιλαρμονική (Μπάντα) υπό τον Ιταλό αρχιμουσικό Papaflari. Προηγουμένως (1881) το εγχείρημα είχε ξαναεπιχειρηθεί με αρχιμουσικό κάποιον από τους Μάγγελ, όμως "εξεμέτρησε το ζην"από έλλειψη πόρων, πριν προλάβει να εμφανιστεί στο κοινό. Η Φιλαρμονική του Papaflari ήταν πιο τυχερή, αφού επέζησε ώς τον πόλεμο του 1897, ενώ προηγουμένως είχε την τιμή να είναι μία από τις λίγες ελλ. Μπάντες που παιάνισαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Ανασυστάθηκε το 1902 από τον γιατρό Αριστείδη Μάρκο υπό την επωνυμία "Ορφεύς"και επέζησε ώς το Καλοκαίρι του 1904. Kατόπιν η Φιλαρμονική αδράνησε και λειτούργησε ευκαιριακά την Πρωτοχρονιά του 1905 με πρωτοβουλία των μουσικών της, που σκέφθηκαν να παίξουν τα κάλαντα και να καρπωθούν τα φιλοδωρήματα...`Ομως το Συμβούλιο θίχτηκε από αυτή την ενέργεια (που έγινε ερήμην του) και (μειοψηφούντος του προέδρου) διέγραψε 25 μουσικούς. Ο πρόεδρος θίχτηκε με τη σειρά του (που αγνοήθηκε η γνώμη του) και παραιτήθηκε, ακολουθώντας τους διαγραμμένους. Έτσι συντελέστηκε η διάσπαση που δημιούργησε 2 Μπάντες:τη "Νέα"του γιατρού Μάρκου (ο οποίος προσέλαβε ως αρχιμουσικό τον Γιάννη Παρίδη) και την "Παλιά"που επαναλειτούργησε με πρόεδρο τον Γιάννη Ψημμένο και προσέλαβε ως αρχιμουσικό τον Φούρλα. Ο ανταγωνισμός υπήρξε οξύτατος και δίχασε τον Πύργο ώς το 1909, οπότε οι 2 "αντίπαλες"Φιλαρμονικές ελλείψει πόρων διαλύθηκαν (με πρώτη την "Παλιά"). Όμως ήδη είχε δημιουργηθεί στην πόλη αξιόλογη μουσική "παράδοση", που ενέπνευσε και ώθησε το 1911 τον φιλόμουσο γιατρό και βιολιστή Αλκιβιάδη Βατόπουλο να επανιδρύσει Φιλαρμονική. Του συμπαραστάθηκαν:ο Φώτης Τζαβάρας, ο μαέστρος Γιάννης Παρίδης και ο βοηθός του ταλαντούχος βιολιστής Μένης Δημακόπουλος (ο διακεκριμένος κατοπινός δικηγόρος, που ήταν τότε μαθητής Γυμνασίου). Τούτη τη φορά (ίσως γιατί ο πρόεδρος ήταν μουσικός) οι προσπάθειες ευωδόθηκαν κι εκείνη η Φιλαρμονική έδειξε αξιοθαύμαστη αντοχή και μακροβιότητα` μια μακροβιότητα που διατηρείται ώς τις μέρες μας. Τότε ήταν επίσης που πήρε την ονομασία με την οποία αναφέρεται στο παρόν λήμμα. Τον Παρίδη διαδέχτηκε ο Αν. Ρομποτής κι αυτόν (1915) ο στρατιωτικός μουσικός Δασκαλάκης (ο οποίος είχε πάρει σύνταξη από τη Μπάντα του 4ου Σώματος Στρατού, που έδρευε στον Πύργο). Το 1920 ανέλαβε ο εξαίρετος αρχιμουσικός Σπύρος Μπέλικ (που συνέδεσε το όνομά του με τη μέγιστη ακμή του Συγκροτήματος. Βλέπε σχετικό λήμμα). Τον Μπέλικ (που πέθανε το 1936) διαδέχτηκε ο απόστρατος ταγματάρχης της Στρατιωτικής Μουσικής Ευάγγελος Μαθαρίκος (1936-41). Στο μεταξύ και ώς το 1928 η Φιλαρμονική στεγαζόταν στο κτίριο δίπλα στο ονομαστό θέατρο "Απόλλων"(που σχεδιάστηκε από τον Τσίλερ το 1878). `Ομως αυτό το κτίριο κάηκε τη βραδιά της Ανάστασης (όταν κάποιος μουσικός ξέχασε στο αναλόγιό του το κερί του αναμμένο...). Μαζί του κάηκαν όλες οι στολές, τα όργανα και το μουσικό υλικό... Έτσι, για ένα διάστημα, στεγάστηκε στο θεωρείο του θεάτρου, ώσπου ο Δήμαρχος Αντώνης Μπελούσης (που το 1920 είχε διατελέσει επιτυχημένος πρόεδρος της Φιλαρμονικής) την εγκατέστησε στο παρακείμενο κτίριο του παλιού Δημοτικού Μεγάρου. Παρέμεινε εκεί ώς το 1959, οπότε εξώστηκε από το Δήμο και μεταστεγάστηκε σε ένα μικρό οίκημα ώς το 1960, που εγκαταστάθηκε σε ευρύχωρη αίθουσα του εργοστασίου Κ. Καραβασίλη (που της κληροδοτήθηκε). Παρεμπιπτόντως αναφέρεται ότι πρόεδρος κατά τη "χρυσή 20ετία"(1921-41) ήταν ο "ευπατρίδης"Γεώργιος Παπασχινάς. Μετά ήρθε ο Πόλεμος... Οι ιταλικές Αρχές Κατοχής κατάσχεσαν τα μουσικά όργανα και το ρεπερτόριο. Όμως κατά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, ο τότε δήμαρχος Τάσης Καζάζης μέσα στο γενικό κομφούζιο πήρε κρυφά πίσω τα όργανα και τα έκρυψε στο υπόγειο της Εθνικής Τράπεζας, ενώ παράλληλα ο εκδότης της "Πατρίδος"και τότε πρόεδρος της Φιλαρμονικής (1941-45) Λεωνίδας Βαρουξής συνεργαζόμενος με το δικηγόρο Νάκη Αυγερινό (που διετέλεσε μεταπολεμικά πρόεδρος της Φιλαρμονικής μετά την επί νέου Καταστατικού ανασύστασή της το 1946) διέσωσαν το ρεπερτόριο, κρύβοντάς το στα γραφεία της προαναφερμένης εφημερίδας. Το 1946 προσλήφθηκε αρχιμουσικός ο Ανδρέας Βίτσος και (ώς το 1955 που αρρώστησε) πρόσφερε πολλά. Ακολούθησε ο κορνίστας Βασιλάκης (απόστρατος ταγματάρχης της Στρατιωτικής Μουσικής), ώσπου έπέστρεψε θεραπευμένος ο Βίτσος (αλλά έμεινε μόνο ώς τις 10.2.1956 και αποχωρώντας οριστικά πρόσφερε αντί συμβολικού τιμήματος ολόκληρο το προσωπικό του ρεπερτόριο στη Φιλαρμονική). Κατόπιν προσλήφθηκε ο Ιωάννης Χαλκιαδάκης  (επίσης απόστρατος μουσικός) πού έμεινε ώς τα τέλη του 1961. Τον διαδέχτηκε ο Χρήστος Βοζίκης (καταρτισμένος Κερκυραίος μουσικός, που όμως σύντομα επέστρεψε στη γενέτειρά του). Ακολούθησε ο Κορίνθιος Ηλίας Λιακόπουλος, με εξαιρετικά αποτελέσματα (ώς τις αρχές του 1966 που αρρώστησε και απεχώρησε). Τον αντικατέστησε προσωρινά ο παλιός μουσικός Ανδρέας Ρόζης, ώς την πρόσληψη του απόστρατου Συνταγματάρχη της Στρατιωτικής Μουσικής Αλέκου Καλλονά (μετέπειτα αρχιμουσικού της Φιλαρμονικής του Δήμου Ζωγράφου και της Μπάντας του Αργοστολίου), που έμεινε ώς τα τέλη του 1967. Στη συνέχεια ανέλαβαν οι:Ανδρόνικος Κουρούκλης, Χρήστος Τσέγκος, Παντελής Ωραιόπουλος, Κων/νος Μπρεντάνος και τον Ιούλιο 1973 ο Ανδρέας Μπέλικ (γιος του Σπύρου Μπέλικ), που δυστυχώς σε δυο χρόνια αρρώστησε κι απεχώρησε. Τον αντικατέστησε για λίγο ο κορνετίστας της Φιλαρμονικής Διονύσης Γάσπαρης. Ακολούθησε το 1975 ο Θεόδωρος Παπαδάκης προερχόμενος από τη Στρατιωτική Μουσική (ώς την ?νοιξη του 1977). Στη συνέχεια, η οικονομική δυσπραγία της Φιλαρμονικής έγινε αιτία αποχώρησης των μουσικών της (πλην ενός!...), οι οποίοι και ίδρυσαν νέα αυτοχρηματοδοτούμενη Μπάντα με την επωνυμία "Αρμονία". Παρ' όλα αυτά ο "Απόλλων"όχι μόνο δεν διαλύθηκε, αλλά με πρόεδρο τον δραστήριο Πολυχρόνη Παπανικολάου (που είχε πρωτοεκλεγεί το 1967) και  μαέστρο τον Βασίλη Ρουμελιώτη από την Αμαλιάδα (προσλήφθηκε τον Σεπτέμβριο 1977 και απεχώρησε για τη Φιλαρμονική Αμαλιάδας στις 30.5.1978) εμφάνισε στην παρέλαση της 25ης Μαρτίου καινούργια αξιόμαχη Μπάντα με μαθητές σχολείων. Ακολούθησε ως αρχιμουσικός ο καθηγητής μουσικής των Γυμνασίων Πύργου Γιάννης Μακρής και τότε--ω του θαύματος!--(1978) εμφανίστηκε στο προσκήνιο ο εφοπλιστής Γιάννης Λάτσης (με καταγωγή από το Κατάκολο, παλιός φανατικός θιασώτης των κοντσέρτων του "Απόλλωνα") και με γενναιοδωρία έλυσε μέσα σε 2 μήνες όλα τα προβλήματα του Σωματείου και της Φιλαρμονικής σε τέτοιο βαθμό, ώστε ο ίδιος να ανακηρυχθεί "Μέγας Ευεργέτης", η δε Μπάντα να μετονομαστεί σε "Φιλαρμονική Πύργου <Απόλλων-Γιάννη Λάτση>"... (Δεν ξέρω πώς μού 'ρθε, αλλά για σκεφθείτε... άν οι αρχαίοι Αθηναίοι δεν πλήρωναν το λογαριασμό των μνημείων της Ακρόπολης, θα τολμούσε τάχα ο Αλκμαιωνίδης να πραγματοποιήσει την απειλή του και να γράψει στο κούτελο της Αθηνάς το <Περικλής εποίει>;...). Στο μεταξύ, τον Μακρή (μετά από επιτυχημένη 2ετή θητεία) είχε διαδεχτεί ο Κων/νος Βαφειάδης, που παρέμεινε επικεφαλής της Φιλαρμονικής ώς το θάνατό του το 1991 και με μεθοδικότητα την οδήγησε σε υψηλά επίπεδα απόδοσης (περισσότερα στοιχεία θα βρει ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης στο βιβλίο του Πολυχρόνη Σπήλιου Παπανικολάου "Ιστορία Φιλαρμονικής Εταιρείας Πύργου <Απόλλων> Γιάννη Σπ. Λάτση").