Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

Έλληνας λόγιος της ρωμαϊκής εποχής που συνέγραψε 3 βιβλία για τη μουσική. Τα βιογραφικά του στοιχεία αγνοούνται. Οι ειδικοί τον τοποθετούν στον 2ο ή 3ο μ.Χ. αι. (όπως συμπεραίνεται από τις νεοπλατωνικές ιδέες που εκτίθενται στα 3 βιβλία του συγγράμματός του "περί Μουσικής"). Θεωρείται ως μαθητής του Πορφύριου, ίσως και του Ιάμβλιχου.`Ομως, τό ότι στον 2ο τόμο του έργου του αναφέρεται το "De Republika"του Κικέρωνα, δίνει δικαιώματα στην άποψη ότι άκμασε μετά το 51 π.Χ. Παρ΄όλα αυτά, οι αρχαίοι  συγγραφείς δεν τον αναφέρουν, και μόνο κατά τη βυζ. εποχή βρίσκουμε πληροφορίες για τα "περί Μουσικής"βιβλία του, που τόσο οι Βυζαντινοί όσο και οι `Αραβες (εικάζεται ότι είχαν μεταφραστεί στα αραβικά) τα θεωρούσαν θεμελιώδη βοηθήματα για τη μελέτη της αρχαίας ελλ. μουσικής. Η Α' έκδοση:"Αριστείδου Κοϊντιλιανού, Περί μουσικής βιβλία γ' "(Μέιμπομ, 1652) βασίστηκε σε ένα ατελές χειρόγράφο του Σκαλιγήρου που έγινε πεδίο μεγάλης διαμάχης. Μόλις το 1882 κυκλοφόρησε στο Βερολίνο η πλήρης κριτική έκδοση από τον Αλβέρτο Γιάν (Al. Jahn) και τα πράγματα ομαλοποιήθηκαν. Ο Κοϊντιλιανός, πλατωνικός και "βαρέως πυθαγορίζων", είχε ως πηγές του έργα (των Πυθαγορείων, των Νεοπυθαγορείων, του Πλάτωνα, των Πλατωνικών, του Αριστοτέλη και του Αριστόξενου) που όπως φαίνεται τα γνώριζε καλά. Το 1ο βιβλίο, ακολουθώντας αριστοξένειες θεωρητικές αρχές, ασχολείται με διδασκαλία "περί αρμονικής"(κεφ. 4-12), "ρυθμικής"(κεφ. 13-19) και "μετρικής"(κεφ. 20-29). Το τελευταίο αυτό μέρος είναι σημαντικότατο για τις σπουδαίες πληροφορίες που μας παρέχει σχετικά με τα αρχαία λυρικά μέτρα. Όμως ταυτόχρονα προβάλλει σωρεία δυσεπίλυτων προβλημάτων. Το 2ο βιβλίο πραγματεύεται τις ψυχολογικές επιδράσεις της μουσικής (ηθικά και παιδαγωγικά θέματα) και τέλος το 3ο βιβλίο (όπου αναλύονται τα περί αναγωγής των φθόγγων σε αριθμητικούς λόγους και τα περί της δυνάμης των αρμονικών αριθμών στον κόσμο κατά την πυθαγόρεια θεωρία) ζητάει να βρει αναλογίες μεταξύ της μουσικής και του φυσικού κόσμου (δηλαδή των αριθμών, των φάσεων της Σελήνης, των ωρών, των εποχών του έτους, των γεωμετρικών σωμάτων, κ.λπ.). Τα "περί Μουσικής"βιβλία του Κουιντιλιανού επηρέασαν βαθύτατα όχι μόνο τους θεωρητικούς της Ανατολής (Γεώργιο Παχυμέρη, Μανουήλ Βρυέννιο, κ.ά.) αλλά και  τους θεωρητικούς της Δύσης από τον Martinus Capella του Μεσαίωνα ώς τους σοφούς Francino Gaffurio (15ος αι.), Giorgio Valla, Vincenzo Galilei και Girolamo Mei (16ος αι.), Athanasius Kircher, Andreas Schott (17ος αι.) κι ακόμα ώς τους θεωρητικούς του 18ου και ορισμένους δασκάλους του 19ου αι. Η Καίτη Ρωμανού (Περιοδικό "Μουσικολογία", 1/1985, 43η υποσημείωση σελ.18) γράφει σχετικά, ότι οι θρυλικοί "Ευσέβιος και Φλορεστάν"του Σούμαν είναι κατά πάσα πιθανότητα (για μας, δεν υπάρχει αμφιβολία) οι Ευσέβιος και Φλωρέντιος, προς τους οποίους απευθύνεται ο Αριστείδης Κουιντιλιανός στα "περί Μουσικής"βιβλία του!!...