Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

(Στάγειρα 384 - Χαλκίδα 322):ο διαπρεπέστατος αρχαίος φιλόσοφος, στα ευρύτατα επιστημονικά του ενδιαφέροντα περιέλαβε ασφαλώς και τη μουσική. Πράγματι, σ' αυτόν οφείλουμε την πρώτη μελέτη για τη μουσική της αρχαιότητας (στο 8ο βιβλίο των "Πολιτικών", που αναφέρεται στην παιδαγωγική σημασία της μουσικής). ?λλες σχετικές αναφορές υπάρχουν στο 1ο βιβλίο της "Ποιητικής"και στα:11ο βιβλίο ("περί φωνής") και 19ο ("περί αρμονίας") των "Προβλημάτων"του. Ο Αριστοτέλης πίστευε στην ηθική και παιδευτική σημασία της μουσικής και θεωρούσε απαραίτητη τη διδασκαλία της στους νέους, για την πνευματική αλλά και την "αισθητική"τους καλλιέργεια. Αυτό εντασσόταν στη γενικότερη θεώρησή του για την Τέχνη (η οποία κατ' αυτόν γεννά την ευχαρίστηση και όταν ακόμα εμφανίζεται με σκοτεινά και λυπηρά θέματα). Ο σοφός Σταγειρίτης θεωρεί τη μουσική ως τέχνη που με τους ρυθμούς και τις μελωδίες της απεικονίζει ψυχικές καταστάσεις και πάθη, επιδρώντας άμεσα στην ψυχή του ακροατή. `Ετσι, συνηθίζοντας τον άνθρωπο στην ακουστική "γεύση"ορισμένων συναισθημάτων (οίκτου, οργής, φόβου, λύπης, κ.ά) επιδρά στη διαμόρφωση του "ήθους"του. Είναι ακόμα κατάλληλο μέσο για παιχνίδι και αναψυχή. Μπορεί να "εντείνει"τις ψυχοκινητικές  δραστηριότητες (όπως συμβαίνει με τα πολεμικά άσματα). Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί και για ιατρικούς σκοπούς, απαλύνοντας τις παθολογικές αψιθυμίες ("κάθαρσις"). Επομένως οι μελωδίες διαιρούνται σε "ηθικές"(που διεγείρουν) και σε "ενθουσιάζουσες"(που "καθαίρουν"τους παθολογικά διεγερμένους). Οι "ηθικές"μελωδίες απευθύνονται προς τους ελεύθερους και τους "μορφώνουν"(στοχεύουν δηλαδή "παιδευτικά"). Οι "ενθουσιάζουσες"μελωδίες αντίθετα, απευθύνονται προς τους απαίδευτους (και τους ψυχαγωγούν, ανακουφίζοντάς τους από "πάθη"). Όμως αυτό φυσικά δεν προκαλεί ψυχική ηρεμία, αλλά διεγείρει "χαράν αβλαβήν". Πρόκειται δηλαδή για "ιατρική χωρίς φάρμακα"!...Από τις "ηθικές"μελωδίες, η προσφορότερη για το σκοπό της  είναι η δωριστί . Τα δωρικά μέλη έχουν κατά τον Αριστοτέλη (όπως άλλωστε και για τον Πλάτωνα) μεγαλοπρέπεια και σοβαρότητα, εκφράζοντας "@ηθος [ανδρε~ιον" ("Πολιτικά"1342 β 13). Με την πραγματεία "περί Μουσικής"τελειώνει και το σχέδιο της άριστης Πολιτείας του μεγάλου φιλοσόφου. Είναι προφανές ότι πρόκειται για έργο που γράφτηκε στο τέλος της ζωής του και έτσι δεν έγινε εφικτό να ολοκληρωθεί.