Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

δοξασία των Πυθαγορείων, εμφανιζόμενη ως φυσική συνέπεια της κίνησης των ουράνιων σωμάτων. `Οπως κάθε σώμα που κινείται γρήγορα παράγει ήχο, έτσι και τα ουράνια σώματα παράγουν ήχο ανάλογο προς την ταχύτητα της κίνησής τους. Η ταχύτητα πάλι, είναι ανάλογη προς την απόσταση των εκάστοτε συγκεκριμένων αστέρων, αυτή δε η απόσταση αντιστοιχεί προς τη θέση των τόνων στη μουσική διαπασών. `Ετσι η κίνηση των αστέρων παράγει μια εναρμόνια ηχητική συμφωνία (που δεν την ακούμε, γιατί έχουμε "[εκ γενετ~ης" εξοικειωθεί μαζί της) εγγυήτρια της αρμονίας του σύμπαντος... `Αλλωστε και ο Παυσανίας γράφει σχετικά:"Καμο`ι δ`ε δι`α το`~~υτο φαίνεται φιλοσοφητέον ε@ιναι περ`ι Μουσικ~ης, κα`ι γ`αρ Πυθαγόρας ]ο Σάμιος τηλικαύτην δόξαν {εχων [επ`ι φιλοσοφί?α......τ`ην το~υ Παντ`ος ο[υσίαν δι`α Μουσικ~ης [αποφαίνει συγκειμένην". ("Γι' αυτό μου φαίνεται ότι πρέπει να εξετάσουμε με μεγάλη εμβρίθεια το ζήτημα περί Μουσικής, γιατί και ο Πυθαγόρας ο Σάμιος που τόσο φημίζεται ως φιλόσοφος αποφαίνεται ότι η ουσία του Παντός δομείται από Μουσική"). Ο Πλίνιος πάλι στη "Φυσική Ιστορία"του (Naturalis historia, 11, 22) αναφέρει ότι ο Πυθαγόρας θεωρούσε την απόσταση Γης-Σελήνης ως τόνο, τη δε απόσταση  Σελήνης-Ερμή ως ημιτόνιο, κ.λπ. Αλλά και ο Πλάτων αναφερόμενος στην οξύτητα και τη βαρύτητα του ήχου, επικαλείται λεπτομέρειες από την συμπαντική Πυθαγόρεια ηχητική:"κα`ι [η φύσις δ`ε δίδωσιν }\ωστε τ`α {ακρα, [εκ μ`εν  θατέρου μέρους βαρέως, έκ θατέρου δ' [οξέως [ηχε~ιν  δι' ην αίτίαν ]ο κορυφα~ιος [εκε~ινος κα`ι [αστροφόρος το~υ Ο[υρανο~υ δρόμος, ο#υπερ []]η στροφ`η [οξυτάτη, κα`ι [οξυτ`ατ?ω κινε~ιται {}]}ηχ?ω βαρυτάτ?ω δ`ε ο#υτος ο Σεληνα~ιος κα`ι κατώτατος". Αυτό το εξηγεί ο Νικόμαχος ο Γερασηνός με το ότι οι ονομασίες των μουσικών φθόγγων προέρχονταν από τη θέση των 7 πλανητών προς τη Γη(!). Ο Κρόνος, ο θεωρούμενος πιο μακρινός από τους πλανήτες, έδινε την υπάτη, τον ψηλότερο φθόγγο στη "διαπασών"(ύπατος:ψηλότερος). Η πλησιέστατη Σελήνη, τη νήτη, "τον χαμηλότερο φθόγγο (νέατον:το χαμηλότερο). Ο Δίας (αμέσως μετά τον Κρόνο), την παρυπάτη. Η Αφροδίτη (πάνω από τη Σελήνη), την παρανήτη. Ο `Ηλιος (που βρίσκεται στη μέση), τη μέση. Ο `Αρης (ανάμεσα σε Δία και`Ηλιο), την υπερμέση (ή λιχανό). Τέλος ο Ερμής (ανάμεσα σε Αφροδίτη και Ήλιο), την παραμέση. `Ετσι, ως ευτυχές συμπέρασμα, ο Αριστείδης Κοϊντιλιανός υποστηρίζει ότι η "διαπασών"εκφράζει "τ`ην τ~ων πλανητ`ων [εμμελ`η  κίνησιν".