Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

σπουδαία μουσική προσωπικότητα του 2ου μ.Χ. αι., γιός του Σύρου γνωστικού αιρετικού Βαρδεσάνου. Γεννήθηκε στην `Εδεσσα της Μεσοποταμίας και μαθητεύοντας κοντά στον πατέρα του έγινε κάτοχος λαμπρής ελληνικής παιδείας. `Εγραψε και συγχρόνως μελοποίησε ύμνους, που αν και θεωρήθηκαν "κακόδοξοι", επέδρασαν αποφασιστικά στο έργο του Εφραίμ και γενικά, στην "ορθόδοξη"εκκλ. υμνογραφία της εποχής του. `Ετσι, θεωρείται ως ο πραγματικός πατέρας της φημισμένης συριακής υμνογραφίας. Ορισμένοι συγγραφείς υποστηρίζουν (και φυσικά περί αυτού πρόκειται) ότι ο Αρμόνιος δεν έκανε τίποτε άλλο, παρά να προσαρμόσει τους αρχαίους ελλ. μουσικούς νόμους στους χριστανικούς ύμνους (βλ. και "`Αρειος και αραιανίζουσα μουσική"). Πολλοί υποστηρίζουν ότι σπούδασε μουσική και φιλοσοφία στην Αθήνα. Του αποδίδεται η σύνθεση 150 ψαλμών, που όμως θεωρούνται από τον Εφραίμ ως ποιητικά έργα του Βαρδεσάνου. `Οπως κι αν είχαν τα πράγματα, ο άγιος Εφραίμ ιδιοποιήθηκε όχι μόνο τη μουσική, αλλά και τους μουσικούς χαρακτήρες του Αρμόνιου, μεταφέροντας την ελλ. μουσική στην ορθόδοξη χριστιανική υμνογραφία... (βλ. και Κ.Ν. Σάθα:"Ιστορικόν Δοκίμιον περί του Θεάτρου και της Μουσικής των Βυζαντινών", σελίδες 139,40,41). `Aλλωστε σ' αυτό συμφωνεί και ο Θεοδώρητος:"]ο τοίνυν θε~ιος [ Εφραίμ ....το~ις μέτροις ] Αρμονίου [επιστήσας κα`ι το`ις [εκείνου μέλεσι συμφώνους [ωδ`ας το`ις [εκκλησιαστικο`ις δόγμασι παραθέμενος [ες δε~υρο Σύρους παρέδωκε ψάλλειν".  Ας δούμε όμως τί γράφει για τον Βαρδεσάνο και τον Αρμόνιο ο Νικηφόρος Ξανθόπουλος στην "Εκκλησιαστική Ιστορία"του (βιβλ. IX, κεφ. 16):"Ο μ`εν τ`ην [επώνυμον συνεστήσατο α|ιρεσιν, ]ο δ`ε πα~ις [αποχρώντως δι`α τ~ων ]ελληνικ~ων λόγων [αχθε`ις μέτροις νόμων κα`ι μουσικο~ις ]ρυθμο~ις τ`ας  π α τ ρ ί ο υ ς  ]υπ~ηγε φων`ας κα`ι κατ`α κύκλον ?{αδειν  χορο~υ παρεδίδου |οσα κα`ι ν~υν [εξ [εκείνου Σύροι {εχοντες ψάλλουσι, πλ`ην ο[υκ α[υτ`α |ωσπερ [εκε~ινος [εξέθετο, μόνοις δ`ε το~ις μέλεσι χρώμενοι τ~ης γ`αρ πατρικ~ης α]ιρέσεως μετασχ`ων κα`ι [επίσης | Ελλησι περ`ι γενέσεως ψυχ~ης κα`ι φθορ~ας σώματος κα`ι τ~ης [εσομένης παλιγγενεσίας δοξάζων, το`ις ]υπ`ο λύραν μέλεσι τ`ας τοιαύτας δόξας ]υπέσπειρεν, ο#ις ο]ι πολλο`ι τ~ων Σύρων κατακηλούμενοι [ηρέμα πως προσεθίζοντο τ`ας  τοιαύτας  δόξας προσίεσθαι ]υπ`ο το~υ  κάλλους τ~ων [ονομάτων κα`ι το~υ τ~ης μελ?ωδίας ]ρυθμο~υ"...