Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

πρόκειται για τα τραγούδια εκείνα που συνόδευαν την εργασία (συνήθως την ομαδικά ρυθμική προσπάθεια) ως φυσικές εκδηλώσεις της έντασης των δυνάμεων και της απορρέουσας ανάγκης για εκτόνωση του συναισθήματος. Στόχευαν την ανακούφιση των εργαζομένων, την αυτοψυχαγωγία τους, αλλά και το συντονισμό των κινήσεων (όπως π.χ. στην κωπηλασία ή την ομαδική έλξη βαρέων αντικειμένων). Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος, στο κείμενό του που ακολουθεί, αφού απαριθμεί ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων που τραγουδούν την ώρα της εργασίας τους, συμπεραίνει ότι η ψυχή μπορεί ευκολότερα να εκτελέσει τα κοπιώδη και επίπονα έργα, αν ακούει μουσική μελωδία και τραγούδι...:"Δι`α το~υτο κα`ι ]οδοιπόροι πολλάκις κατ`α μεσημβρίαν [ελαύνοντες ]υποζύγια, {?αδουσι. Το~υτο ποιο~υσι, τ`ην [εκ τ~ης ]οδοιπορίας ταλαιπωρίαν τα~ις [?ωδα~ις [εκείναις παραμυθούμενοι, ο[υχ ]οδοιπόροι δ`ε μόνον, ]αλλ`α κα`ι γηπόνοι ληνοβατο~υντες (γεωργοί στα πατητήρια) κα`ι τρυγ~ωντες, κα`ι [αμπέλους θεραπεύοντες, κα`ι {αλλο ]]οτιο~υν [εργαζόμενοι, πολλάκις {?αδουσιν. Κα`ι να~υται κωπηλατο~υντες το~υτο ποιο~υσιν.{ Ηδη δ`ε κα`ι γυνα~ικες ιστουργο~υσαι, κα`ι τ~?η κερκίδι το`υς στήμονας συγκεχυμένους διακρίνουσαι πολλάκις μ`εν καθ' ]εαυτ`ην ]εκάστη, πολλάκις δ`ε κα`ι π~ασαι μίαν τινα μελ?ωδίαν [?αδουσι. Ποιο~υσι δ`ε το~υτο κα`ι γυνα~ικες κα`ι ]οδοιπόροι κα`ι να~υται κα`ι γηπόνοι τ~ων {?ασματι τ~ων [εκ τ~ων [εργων πόνον παραμυθήσασθαι σπεύδοντες, ]ως τ~ης ψυχ~ης ]ρ~?αον }απαντα δυναμένης [ενεγκε~ιν τ`α [οχληρ`α κα`ι [επίπονα, ε[ι μέλους [ακούσειε κα`ι [?ωδ~ης  ". Η αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούσε παρόμοια τραγούδια, τα οποία έπαιρναν την ονομασία τους από την ασχολία (ή το επάγγελμα) που αφορούσαν (βλ. άσμα και στα επιμέρους λήμματα). Σχετικά έχουν διασωθεί ορισμένα χαρακτηριστικά δείγματα, όπως το γνωστό τραγούδι των μυλωθρών (μυλωνάδων):"{αλει, μύλα, {αλει ..." (βλ. επιμύλια μέλη). Με την πάροδο του χρόνου, η εισαγωγή της μηχανής στην παραγωγή και η ριζική τροποποίηση των συνθηκών εργασίας εξαφάνισαν κάθε παρόμοιο τύπο τραγουδιού, εκτός ίσως από ορισμένα "κωπηλατικά"(λ.χ. ο Αρ. Π. Βρέλλης στη σελίδα 211 του 2ου τόμου του έργου του "Λεξικό ελληνικών λαϊκών μουσικών όρων", αναφέρει τα λόγια ενός σύγχρονου "κωπηλατικού"τραγουδιού της Καρπάθου).