Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

(ή σκέτο "Μάρκος". `Ανω Χώρα Σύρου 10.5.1905 - Νίκαια Πειραιώς 1972):φυσιογνωμία του ελληνικού ρεμπέτικου τραγουδιού` "ο Πατριάρχης"του. Υπήρξε μελοποιός, στιχουργός, τραγουδιστής των συνθέσεών του και δεξιοτεχνης μπουζουξής. `Ηταν ο πρωτότοκος 6 αδελφών σε οικογένεια φτωχών γονέων. Πήγε σχολείο μόνο ώς το 1912, γιατί τότε ο πατέρας του επιστρατεύτηκε κι ο μικρός Μάρκος έπρεπε να εργάστεί για να βοηθήσει το σπίτι του. `Ετσι πέρασε άθλια παιδικά χρόνια. `Ηρθε στον Πειραιά μετά το 1917. Εκεί εργάστηκε επί 4 χρόνια περίπου ως φορτοεκφορτωτής-ανθρακεργάτης και δοκίμασε για πρώτη φορά το χασίσι. Το 1923-1934 εργάσθηκε ως εκδοροσφαγέας. `Εμαθε μόνος του μπουζούκι, ακούγοντας στις αρχές του 1925 τον Μικρασιάτη μπουζουξή μπάρμπα Νίκο Αϊβαλιώτη. `Αρχισε να συνθέτει απ' το τέλος του 1931. Ως πρώτο ολοκληρωμένο του τραγούδι θεωρείται το ζεϊμπέκικο «Εφουμέρναμ'ένα βράδυ». Το 1934-35 ίδρυσε στην Ανάσταση του Πειραιά (στο μαγαζί του Κωνσταντόπουλου) την πρώτη λαϊκή "ορχήστρα", την περίφημη "Πειραιώτικη κομπανία", με τους Ανέστο Δελιά (ή Αρτέμη), Γιώργο Aμπάτη (ή Μπάτη) και Ευστράτιο Παγιουμτζή (ή Στράτο). `Αρχισε να δισκογραφεί το 1933-34 και ως πρώτος δίσκος του θεωρείται το "Καραντουζένι"της "Παρλοφόν"(Αξιοσημείωτο είναι το ότι τότε δεν ήθελε να τραγουδήσει ο ίδιος στο δίσκο και ζήτησε επίμονα να του φέρουν τραγουδιστή, γιατί ήξερε πως δεν έχει ωραία φωνή.`Ομως οι άνθρωποι της Εταιρείας επέμεναν για οικονομικούς λόγους να τραγουδήσει αυτός τα τραγούδια του κι έτσι έκτοτε ως "ωραία φωνή"στο ρεμπέτικο καθιερώθηκε η βαθειά, τραχειά, κακόηχη φωνή του Βαμβακάρη κι όλοι οι άλλοι τραγουδιστές του είδους ώς τις μέρες μας -ακόμα και οι γυναίκες!- αυτή τη φωνή προσπαθούσαν και προσπαθούν να μιμηθούν...). Κατά την "Αυτοβιογραφία"του επίσης, την εποχή εκείνη εγκατέλειψε τους τεκέδες και εμφανίστηκε σε λαϊκά κέντρα, κατά χρονολογική σειρά:στα `Ασπρα Χώματα (με τους Στράτο και Δεληά), στο Βοτανικό (ώς τον Πόλεμο), στην Ομόνοια (επί Κατοχής) και μεταπολεμικά, στον ?γιο Παύλο Πατησίων και τελικά στις Τζιτζιφιές. Τότε όμως η σταδιοδρομία του σημείωσε κάμψη, αναγκάζοντάς τον να σταματήσει τις εμφανίσεις και να περιοδεύσει στην επαρχία (1954-57). Το 1958 πάσχοντας από παραμορφωτική αρθρίτιδα έπαιζε ως πλανόδιος στα ταβερνεία του Ρέντη, απλώνοντας τασάκι για φιλοδωρήματα ...σαν ζητιάνος. Η λεγόμενη "2η καριέρα του"(που έθελξε ένα ακροατήριο φοιτητών και διανοουμένων) άρχισε το 1960 και τραγούδια του ερμηνεύθηκαν από τον Γρ. Μπιθικώτση. Επίσης επανεμφανίστηκε το καλοκαίρι του 1966 σε μπουάτ της Πλάκας, στο θέατρο "Κεντρικόν"(Δεκέμβριος 1966). `Εδωσε συναυλία στο "Χίλτον"(8.5.1968) κι αργότερα έπαιξε στην Τηλεόραση και σε διάφορες μπουάτ και κουτούκια, σε μια εποχή όμως που το ρεμπέτικο ήταν και πάλι "εκτός συρμού"(στα "άουτ"...). Η τελευταία του συναυλία δόθηκε στη "Μαργώ"(9.11.1971). Τα τραγούδια του σε δίσκους ξεπερνούν τα 500 και ώς το 1955 συνέχισε να τα τραγουδάει ο ίδιος. Τα γνωστότερα:"Φραγκοσυριανή"(1936-1937, το δημοφιλέστερο), "Μινόρε της αυγής"(λαϊκή καντάδα. Δίσκος στο όνομα του Περιστέρη, με τους Χατζηχρήστο, Σταμούλη και Μάρκο. Η μουσική του προέρχεται από το "Μινόρε του τεκέ"του Χαλκιά, 1932), "Αλεξαντριανή", "`Ολοι οι ρεμπέτες του ντουνιά", "Ντερμπεντέρισσα", "Aντιλαλούν οι φυλακές"(πρόκειται για την παλιά μικρασιατική μελωδία «Τα ούλα σου»), "Τα δυο σου χέρια πήρανε βεργούλες και με δείρανε", "Μαύρα μάτια, μαύρα φρύδια", "Τα ματόκλαδά σου λάμπουν", "Ο βράχος", "Μ' έκαψες τσαχπίνα μου ωραία", "Αχ κακούργα", "Δε σε θέλω, δε σε θέλω πια δε σ' αγαπώ", "Τα μάτια σου τ' αράπικα", "Η `Αταχτη", "Τα καραβοτσακίσματα", "Αραμπατζής", "`Ημουνα μάγκας μια φορά", "Σύρος ή Σαμπαστιάς"(Σαν Σεμπαστιάν), "Αγαπώ τα μαύρα μάτια", "Τά όμορφα, τα γαλανά σου μάτια", "`Ερχομαι κρυφά", "Καλέ μάνα, δεν μπορώ", "Τώρα την καλοκαιριά μικρό μου", «Σ'αγάπησα νά ‘χω ζωή», "`Αδικα με κατηγορούν""Κλωστηρού", "Σύρα η απάνω χώρα σου", "Αν (Σαν) μ' αξιώσει ο Θεός"("Πρέπει να χτίσω ένα τζαμί"), "Τουρκολιμανιώτισσα γλυκειά", "`Ολες τις τέχνες πού 'κανα", "Μικρός αρραβωνιάστηκα", "Τα ζηλιάρικά σου μάτια", "O Μάρκος μαθητής", "Ντερβίση μου", "Αυτά τα λόγια τα σκληρά", "Οι πρωθυπουργοί", "Χτες το βράδυ στο σκοτάδι", "Κάντονε, Σταύρο, κάντονε", "Αλανιάρα απ' τον Περαία"(Αλάνα Πειραιώτισσα), "Ματσάκια πεντοχίλιαρα", "`Ωρες με θρέφει ο λουλάς", "Στο Φάληρο που πλένεσαι", "Χαρμάνης είμ' απ' το πρωί", "Τα μπλε σου παραθύρια", "Μου γίνηκες μπελάς", "Χρόνια μεσ' στην Τρούμπα", "`Ολα εδώ πληρώνονται", "Σ' αγαπώ τσαχπίνα μου", "Ο Αφάνταστος", "Προσφυγοπούλα", "Βάσανα, πίκρες", "Μαυρομματού", "Ο Κάβουρας", "Ρίξε τσιγγάνα τα χαρτιά", "Πες μου τί λόγια σού ΄χουν πει", "Μια μικροπαντρεμένη", "`Οσοι γινούν πρωθυπουργοί", "Τα μαγεμένα μάτια σου", "Στα σίδερα με βάλανε", "Βαρέθηκα τις γκόμενες", "Τα βάσανα", "Η κολπατζού", "Ψεύτικος είν' ο ντουνιάς", "Τα τσαγκαράκια", "Κάποιο βράδυ με φεγγάρι", "Απ' όσες κι αν εγνώρισα", "Μη με πληγώνεις και πονώ", "Παιχνιδιάρα μου", "Σαν είσαι μάγκας και νταής", "Σκύλα μέ 'κανες ρεζίλι", "Πάλι τραγούδι θα σου πω", "Σιγανοπαπαδίτσα", "Πρέπει να ξέρεις μηχανή", «Σαββάτο μεσ'στην αγορά», «Το συμφέρον», «Ελληνοαμερικάνα», «Ξεκινούν από το Κολωνάκι», «Μ'έχουν φάει τα ξενύχτια», «Η φλογερή ματιά σου», «Τρελή μου Πειραιώτισσα», «Μαγικά τα δυο σου μάτια», «Ο Σταύρος», «Πείσματα και πεισματάκια», «Ψηλά τη χτίζεις τη φωλιά», «Με πλάνεψες μποέμισσα», «Κούλα Φραγκοσυριανή», «Πάλι μεθυσμένος είσαι», «Εγώ για σε βρε πονηρή», «Πεισματάρα», "Φόρα τα μαύρα, φόρα τα", "To μπουζούκι στο Παρίσι", "Θέλω μαστούρης να γινώ", "Κάθε βράδυ θα σε περιμένω", "Τί μ' οφελούν οι `Ανοιξες", "Ζηλιάρα", "Και οι γκόμενες φορέσανε τραγιάσκα", "`Οταν δεν έχει η τσέπη σου", "Ποδαριώτισσα", "Θα μαστουριάσω", "Πάνε τα μαθήματα", "Στης θάλασσας την "αμμουδιά", "Το μεροδούλι θα το πιω", "Εγώ μωρή για το γινάτι σου", "Καλλιθιώτισσα", "Ο κουμπάρος ο ψαράς", "Ο Μάρκος κάνει σαρμάκο", `Οσοι έχουνε πολλά λεφτά", "`Ημουνα κάποτε κι εγώ παιδάκι από τα φίνα", "Mάνα, με μαχαιρώσανε", "Χαράματα η ώρα τρεις", "Διαζύγιο", "Ο γρουσούζης",  "Μαύρη ζωή μικρούλα μου", "Η φραντζολίτσα", "Ο Μάρκος ο ντερβίσης", "Απελπίστηκα", "Συνάχης", "Βρε μοίρα δεν κουράστηκες", "Αγγελοκαμωμένη μου", "Ο Μάρκος ο πολυτεχνίτης", "Χαιδάρι", "Θέλω να ξέρω κούκλα μου", "O ισοβίτης", "Θυμήθηκα το '12", "Απ' τον κόσμο μακριά", "Σ' αυτόν τον κόσμο τον κακό", "Μάνα όπου με γέννησες", "Σε ποιον να πω τον πόνο μου", "Θά 'βρω το μπελά μου", "Τί άλλο θέλεις;", «Είμαι αλανιάρης», «Kαβαλιώτισσα», «Φίνα τά ‘χεις καταφέρει», «Σε είδαν χτες», «Αμανές», «Να πεθάνεις», «Στου Μίχαλου τον τεκέ», «Ο Χάρος», «Ο μαστούρας», κ.λπ.  (Περισσότερα στοιχεία υπάρχουν στην "Αυτοβιογραφία"του, στις Εκδόσεις Παπαζήση).