| Αισχύλος (525-456 π.Χ.)· γεννήθηκε στην Ελευσίνα και πέθανε στη Γέλα της Σικελίας. Από τη μουσική του μεγάλου αυτού τραγικού δυστυχώς τίποτε δεν έχει διασωθεί. Γνωρίζουμε από αρχαίες πηγές ότι το μουσικό του ύφος (στιλ) ήταν απλό, αυστηρό και μεγαλόπρεπο· η μελωδική του γλώσσα ήταν διαποτισμένη με δυνατό λυρικό παλμό, αλλά ήταν καθαρή, απέριττη και $διατονική*διάτονον|, αποφεύγοντας προσεχτικά το $χρωματικό γένος*χρωματικόν| (πρβ. Πλούτ. Περί μουσ. 1137Ε, 20· βλ. επίσης λ. $Φρύνιχος*). Η μουσική στα δραματικά του έργα συγκεντρώνεται κυρίως στα χορικά μέρη· η χορική του μουσική, καθώς και η μουσική του Φρύνιχου, αντιπροσωπεύουν, για τον Αριστόξενο, τα "πραγματικά πρότυπα" δραματικής μουσικής. Ο λυρισμός του ωστόσο δεν περιορίζεται στα χορικά μέρη· απλώνεται παντού, σε όλο το δράμα.
Ο Αισχύλος έγραψε, κατά τη $Σούδα*, 90 δράματα· 79 είναι γνωστά με τον τίτλο τους. Επτά από αυτά έχουν, καθώς είναι γνωστό, διασωθεί: Πέρσαι, Επτά επί Θήβας, Ικέτιδες, Προμηθεύς Δεσμώτης και η τριλογία Ορέστεια (Αγαμέμνων, Χοηφόροι και Ευμενίδες). Σώθηκαν ολόκληρα, αλλά η μουσική τους παραμένει άγνωστη σ' εμάς. Πρέπει να καταφύγουμε στη $ρυθμοποιία* και την ποιητική γλώσσα, συχνά υπέρλαμπρη, υψιπετή και μεγαλόπνευστη, για να φανταστούμε ποιος μπορεί να ήταν ο χαρακτήρας της $μελοποιίας*μελοποιία| του. Πραγματικά, διάφοροι μελετητές προσπάθησαν, μέσα από τη ρυθμική σύσταση των έργων του, να φέρουν σε φως τα μυστικά του αισχύλειου $μέλους*μέλος|. Τέτοιες ποιητικές δημιουργίες ασύγκριτης λυρικής ομορφιάς, όπως ο "$κομμός*" του Ξέρξη και του χορού στους Πέρσες ή στις Χοηφόρες ανάμεσα στην Ηλέκτρα, τον Ορέστη και το χορό, θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τη γνώμη μερικών μελετητών ότι, "μολονότι αυτά τα δημιουργήματα της μουσικής ιδιοφυίας της αρχαίας Ελλάδας επιζούν μονάχα με τον ένα από τους δύο συντελεστές τους, τη ρυθμοποιία, μας φαίνονται σαν αισθητικές δημιουργίες, οι οποίες, με την εκφραστική τους δύναμη, στέκονται ισάξια κοντά στα μελωδικά αριστουργήματα του 19ου αι." (Gev. ΙΙ, 529, γιά την Ορέστεια).
Ο Αισχύλος, μια ρωμαλέα μεγαλοφυία με επιβλητικό ποιητικό ανάστημα, υψηλής έμπνευσης, "γεμάτος από θεούς",1· δημιουργός νέων και μεγάλων λόγων,2· δημιουργός του ευρωπαϊκού δράματος,3· διακρίθηκε επίσης και ως μελωδικός συνθέτης. Μαζί με τα μέλη του δημιούργησε νέα σχήματα στην $όρχηση*όρχησις| και τα δίδασκε με προσωπικό ενδιαφέρον στο χορό. Έχει συνθέσει επίσης $ελεγείες*ελεγεία|, και μάλιστα διαγωνίστηκε στην ελεγεία με τον Σιμωνίδη. Στέφθηκε νικητής δεκατρείς φορές σε δραματικούς αγώνες (κατά τη Σούδα, είκοσι οκτώ).
Βλ. (α) Bergk Anth. Lyr. 124, τέσσερα αποσπάσματα από ελεγείες· (β) Nauck TGF 3-128, διάφορα αποσπάσματα από χαμένα έργα του· (γ) Ο. Schroeder, Αισχύλος, Cantica, β' εκδ., Τ. 1916.
Σχετικά με τη ρυθμοποιία και τη μουσική του Αισχύλου μπορεί κανείς να συμβουλευτεί και τα ακόλουθα:.
J. Η. Heinrich Schmidt, Die Kunstformen der griechischen Poesie -Die Eurhythmie in den Chorgesangen der Griechen, Λιψία 1868· βλ. ιδιαίτερα Text und Schemata στα "Χορικά" του Αισχύλου, σσ. 146-381.
F. Α. Gevaert, Histoire et theorie de la musique de l'antiquite, II, Γάνδη 1881, σσ. 522-531.
Evanghelos Moutsopoulos, "Une philosophie de la musique chez Eschyle", REG 72, 1959, σσ. 18-56.
1. "Plein des dieux", P. Girard, Les tragiques grecs, Παρίσι 1914, σ. XII.
2. "He built great words into towers"· Gilbert Murray, Aeschylus, the Creator of Tragedy, Oxford University Press, 1962, σ. 32.
3. J. T. Sheppard, Aeschylus and Sophocles, their Work and Influence, Νέα Υόρκη 1963, σ. 5 , (525-456 π.Χ.)· γεννήθηκε στην Ελευσίνα και πέθανε στη Γέλα της Σικελίας. Από τη μουσική του μεγάλου αυτού τραγικού δυστυχώς τίποτε δεν έχει διασωθεί. Γνωρίζουμε από αρχαίες πηγές ότι το μουσικό του ύφος (στιλ) ήταν απλό, αυστηρό και μεγαλόπρεπο· η μελωδική του γλώσσα ήταν διαποτισμένη με δυνατό λυρικό παλμό, αλλά ήταν καθαρή, απέριττη και διατονική, αποφεύγοντας προσεχτικά το χρωματικό γένος (πρβ. Πλούτ. Περί μουσ. 1137Ε, 20· βλ. επίσης λ. Φρύνιχος). Η μουσική στα δραματικά του έργα συγκεντρώνεται κυρίως στα χορικά μέρη· η χορική του μουσική, καθώς και η μουσική του Φρύνιχου, αντιπροσωπεύουν, για τον Αριστόξενο, τα "πραγματικά πρότυπα" δραματικής μουσικής. Ο λυρισμός του ωστόσο δεν περιορίζεται στα χορικά μέρη· απλώνεται παντού, σε όλο το δράμα.
Ο Αισχύλος έγραψε, κατά τη Σούδα, 90 δράματα· 79 είναι γνωστά με τον τίτλο τους. Επτά από αυτά έχουν, καθώς είναι γνωστό, διασωθεί: Πέρσαι, Επτά επί Θήβας, Ικέτιδες, Προμηθεύς Δεσμώτης και η τριλογία Ορέστεια (Αγαμέμνων, Χοηφόροι και Ευμενίδες). Σώθηκαν ολόκληρα, αλλά η μουσική τους παραμένει άγνωστη σ' εμάς. Πρέπει να καταφύγουμε στη ρυθμοποιία και την ποιητική γλώσσα, συχνά υπέρλαμπρη, υψιπετή και μεγαλόπνευστη, για να φανταστούμε ποιος μπορεί να ήταν ο χαρακτήρας της μελοποιίας του. Πραγματικά, διάφοροι μελετητές προσπάθησαν, μέσα από τη ρυθμική σύσταση των έργων του, να φέρουν σε φως τα μυστικά του αισχύλειου μέλους. Τέτοιες ποιητικές δημιουργίες ασύγκριτης λυρικής ομορφιάς, όπως ο "κομμός" του Ξέρξη και του χορού στους Πέρσες ή στις Χοηφόρες ανάμεσα στην Ηλέκτρα, τον Ορέστη και το χορό, θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τη γνώμη μερικών μελετητών ότι, "μολονότι αυτά τα δημιουργήματα της μουσικής ιδιοφυίας της αρχαίας Ελλάδας επιζούν μονάχα με τον ένα από τους δύο συντελεστές τους, τη ρυθμοποιία, μας φαίνονται σαν αισθητικές δημιουργίες, οι οποίες, με την εκφραστική τους δύναμη, στέκονται ισάξια κοντά στα μελωδικά αριστουργήματα του 19ου αι." (Gev. ΙΙ, 529, γιά την Ορέστεια).
Ο Αισχύλος, μια ρωμαλέα μεγαλοφυία με επιβλητικό ποιητικό ανάστημα, υψηλής έμπνευσης, "γεμάτος από θεούς",1· δημιουργός νέων και μεγάλων λόγων,2· δημιουργός του ευρωπαϊκού δράματος,3· διακρίθηκε επίσης και ως μελωδικός συνθέτης. Μαζί με τα μέλη του δημιούργησε νέα σχήματα στην όρχηση και τα δίδασκε με προσωπικό ενδιαφέρον στο χορό. Έχει συνθέσει επίσης ελεγείες, και μάλιστα διαγωνίστηκε στην ελεγεία με τον Σιμωνίδη. Στέφθηκε νικητής δεκατρείς φορές σε δραματικούς αγώνες (κατά τη Σούδα, είκοσι οκτώ).
Βλ. (α) Bergk Anth. Lyr. 124, τέσσερα αποσπάσματα από ελεγείες· (β) Nauck TGF 3-128, διάφορα αποσπάσματα από χαμένα έργα του· (γ) Ο. Schroeder, Αισχύλος, Cantica, β' εκδ., Τ. 1916.
Σχετικά με τη ρυθμοποιία και τη μουσική του Αισχύλου μπορεί κανείς να συμβουλευτεί και τα ακόλουθα:.
J. Η. Heinrich Schmidt, Die Kunstformen der griechischen Poesie -Die Eurhythmie in den Chorgesangen der Griechen, Λιψία 1868· βλ. ιδιαίτερα Text und Schemata στα "Χορικά" του Αισχύλου, σσ. 146-381.
F. Α. Gevaert, Histoire et theorie de la musique de l'antiquite, II, Γάνδη 1881, σσ. 522-531.
Evanghelos Moutsopoulos, "Une philosophie de la musique chez Eschyle", REG 72, 1959, σσ. 18-56.
1. "Plein des dieux", P. Girard, Les tragiques grecs, Παρίσι 1914, σ. XII.
2. "He built great words into towers"· Gilbert Murray, Aeschylus, the Creator of Tragedy, Oxford University Press, 1962, σ. 32.
3. J. T. Sheppard, Aeschylus and Sophocles, their Work and Influence, Νέα Υόρκη 1963, σ. 5
|
|
Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής