Skip to main content.

Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

Βαρδεσάνος (και Βαρδεσάνης)

Σύρος αιρετικός μουσικός και θεολόγος από την `Εδεσσα της Μεσοποταμίας. Λεγόταν Βαρδησάνος (κατά τον Νικηφόρο Κάλλιστο) καθώς και Βαρδησάνης (:"αιρεσιάρχης", στα συριακά:"Βαρ Δαισάν"). Αναφέρεται ως γόνος πλούσιας οικογένειας και γεννήθηκε γύρω στο 154 μ.Χ. Στα 22 του βαφτίστηκε χριστιανός.`Εδρασε στη Συρία και μετά την επιδρομή του Καρακάλλα (216 μ. Χ.), στην Αρμενία (όπου και πέθανε το 222 μ.Χ.). Ήταν κατά τον Ευσέβιο ("Εκκλ. Ιστορία"ΙV, 30), "[αν`ηρ ]ικανώτατος, [εν τε τ~?η Σύρων φων~~?η διαλεκτικώτατος". Κατά τον Εφραίμ το Σύρο (υμν. 53), μιμήθηκε τον Δαβίδ και δημιούργησε "κακόδοξους υμνους" ισάριθμους προς τους ψαλμούς του Προφητάνακτα (ήτοι:ΡΝ'). Σ' αυτούς τους ψαλμούς περιεχόταν η διδασκαλία του (δυστυχώς ο Εφραίμ, που τους απομιμήθηκε μουσικά, διέσωσε μόνο 5 χωρία). `Ηταν ο πατέρας του Αρμόνιου (που συνέχισε απτόητος να συνθέτει αιρετικούς ύμνους). Φαίνεται ότι η μουσική τόσο του πατέρα όσο και του γιου υπήρξε πολύ γοητευτική, αν κρίνουμε από τις διαμαρτυρίες του Εφραίμ (που υπήρξε κι αυτός διαπρεπέστατος μελοποιός):"Τ`ις [[εκ πάντων τούτων δύναται [αποδε~ιξαι οτι ]αρμόζει χριστιανο~ις κιθαρίζειν {η [ορχε~ισθαι, {η βαλλίζειν, {η χοραυλε~ιν, {η [επιφωνε~ιν;.... Ποία Γραφ`η μακαρίζει το`υς α[υλο~υντας, {η κιθαρίζοντας, {η το`υς γελ~ωντας, {η το`υς τρυφ~ωντας κα`ι μεθύοντας, {η το`υς βαλλίζοντας κα`ι [ορχουμένους;"... (Sancti Epharaemi Opera, τόμος Γ'. Bλ. Αρμόνιος καθώς και `Aρειος). `Ετσι ο Εφραίμ, για να μπορέσει να εξουδετερώσει τη δημοτικότητα των ψαλμών του Βαρδεσάνου, συνέταξε άλλους ύμνους με την ίδια μουσική και με παρόμοια στιχουργική πληρότητα (Θεοδωρήτου Κύρου "Εκκλ. Ιστορία"4,26). Τόσο ο Βαρδεσάνος όσο και ο γιος του Αρμόνιος είναι προφανές ότι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αναβίωση του αρχαίου ελληνικού άσματος και την προσαρμογή του στις χριστιανικές εκκλησιαστικές ανάγκες.

,





Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω
Λήμμα: