Skip to main content.

Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

Γεώργιος ο Κρης

περιώνυμος μουσικός, μελοποιός και δάσκαλος της ψαλμωδίας (αν και ποτέ δεν εξάσκησε το επάγγελμα του ιεροψάλτη). Γεννήθηκε στην Κρήτη περί τα μέσα του 18ου αι. `Ηρθε στην Κων/πολη και μαθήτευσε στους Μελέτιο Σιναΐτη και Ιακώβο Πρωτοψάλτη (τους οποίους ξεπέρασε στην αναλυτική γραφη των μουσουργημάτων). Δίδαξε τη μουσική στην "αλληλοδιδακτική σχολή"της Κων/πολης (Φανάρι), στη Χίο και στις Κυδωνιές, όπου και πέθανε το 1816 (κατά τον Γ. Ι. Παπαδόπουλο, που όμως στο βιβλίο του "Ιστορική Επισκόπησις της Βυζ. Εκκλ. Μουσικής"αναφέρει ως ημερομηνία θανάτου το 1814, ενώ ο Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, το 1815). Ανέδειξε πολλούς και διακεκριμένους μαθητές (αλφαβητικά):Κων/νο Βυζάντιο τον Πρωτοψάλτη, Μανουήλ Βυζάντιο τον Πρωτοψάλτη, Ευτύχιο Γεωργίου τον "Ουγουρλού", Πέτρο Γεωργίου, Πέτρο Εφέσιο, Ζαφείριο Απ. Ζαφειρόπουλο, Κων/νο Καλφαγιάννη,  Απόστολο Κρουστάλα, Αντώνιο Λαμπαδάριο, Φραγκίσκο Λαμπρίτη, Γεώργιο τον Λέσβιο, Γρηγόριο Λευΐτη τον Πρωτοψάλτη, Παϊσιο Ξηροποταμινό, Αθανάσιο Σελευκείας, Πέτρο τον Εφέσιο, Πέτρο Συμεώνα τον Αγιοταφίτη, Θεόδωρο Φωκαέα, Χουρμούζιο Χαρτοφύλακα, και πολλούς άλλους. Πρώτος αυτός δίδαξε τον αναλυτικό και επεξηγηματικό τρόπο γραφής όλων των μελωδικών γραμμών μόνο με τους χαρακτήρες της ποσότητας (χωρίς τα ιερογλυφικά "μεγάλα σημάδια"). `Ετσι έθεσε τις βάσεις για να διαμορφωθεί κατόπιν η Νέα γραφική μέθοδος της βυζ. μουσικής από τους Γρηγόριο, Χουρμούζιο και Χρύσανθο (οι οποίοι σημειωτέον ζήτησαν τη συνεργασία του, όμως τους πρόλαβε ο θάνατός του). Στα έργα του σπουδαίου αυτού μελοποιού ανήκουν χερουβικά, έντεχνα κοινωνικά (σε διάφορους Ήχους), τα στιχηρά ιδιόμελα του Πάσχα (δηλαδή τα εσπέρια του Β' Ήχου κατά το ανάμικτο είδος), ο έντεχνος πολυέλεος "Λόγον [αγαθ`ον"(σε Ήχο Βαρύ), το επικήδειο άσμα "Μετ`α τ~ων ]αγίων [ανάπαυσον Χριστέ"(σε πλάγιο Δ'), το "Μακάριος [αν`ηρ" (σύντομο ειρμολογικό μέλος), ο καλοφωνικός ειρμός "Τ`ην δέησίν μου δέξαι τ`ην πενιχρ`αν" (με εκτενέστατο κράτημα και επίλογο ή επιφώνημα:"Ρο`ην μου τ~ων δακρύων"), το αργό "Δύναμις"του Τρισαγίου ύμνου, και άλλα που μεταφέρθηκαν από την Αρχαία στη Νέα μέθοδο. Τέλος, έγραψε και το αργό Στιχηράριο του δασκάλου του Ιακώβου του Πρωτοψάλτη, γιατί συνήθως ο Ιάκωβος έψαλλε "οιονεί υπαγορεύων"τα μουσουργήματά του και ο Γεώργιος κατέγραφε επακριβώς το μέλος και τη μελωδική γραμμή κάθε μουσικής θέσης...

,





Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω
Λήμμα: