Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

διαπρεπής πρωτοψάλτης της Μ. Εκκλησίας (διαδέχτηκε το 1819 τον Μανουήλ Βυζάντιο). Γυιός ιερέα, γεννήθηκε στην Κων/πολη το 1777 (τη μέρα που πέθανε ο Πέτρος ο Πελοποννήσιος). Αρχικά αυτοδίδακτος, στη συνέχεια μελετητής της αρμενικής μουσικής, κατόπιν στο σιναϊτικο μετόχι μαθητής του αρχιμανδρίτη Ιερεμία του Κρητός (από τον οποίο χρίσθηκε αναγνώστης και ιεροψάλτης) και τέλος, διακεκριμένος μουσικός που σπούδασε με τις διαπρεπέστερες προσωπικότητες της εποχής του (τον Ιάκωβο τον Πρωτοψάλτη, τον Πέτρο τον Βυζάντιο και τον Γεώργιο τον Κρήτα). Από τον Γεώργιο ειδικά, διδάχτηκε τον αναλυτικό και επεξηγηματικό τρόπο καταγραφής των ψαλμωδικών γραμμών. Διετέλεσε Β' δομέστικος (1789-1797), λαμπαδάριος (1805-1819) και πρωτοψάλτης (1819-1822) της Μεγ. Εκκλησίας. Το 1805 συνέθεσε την Παπαδική του (σύγγραμμα 1282 σελίδων, σχήματος 8ου) κατά την τότε συνεπτυγμένη μουσική γραφή. (Εκεί έγραψε από όλα τα είδη της εγκύκλιας σειράς της βυζ. εκκλ. μουσικής, που ψάλλονταν από τους γνώστες της Νέας μεθόδου, προχωρώντας σε μεγαλύτερη ανάλυση που έδειξε ότι είναι δυνατόν οι μελωδικές γραμμές των θέσεων να γραφούν χωρίς τα μικρά "ιερογλυφικά"των κινήσεων και των υποκινήσεων). Ο Γρηγόριος υπήρξε εξαιρετικά καλλίφωνος και δεινός εκτελεστής της πανδουρίδας. Γνώστης της αρμενικής μουσικής και επίσης βαθύς γνώστης της αραβοπερσικής μουσικής, που την είχε διδαχτεί από τον περιώνυμο "χανεντέ"Ντετέ Ισμαηλάκη. Στα γνωστά κοσμικά τραγούδια του:«Ένας εύμορφος πλανήτης» (σε Ήχο πλάγιο Δ΄, δίφωνο), «Έχεις φως μου κάλλος» (σε Ήχο Δ΄, λέγετο), «Συλλογή πολλών χαρίτων» (σε Ήχο βαρύ χρωματικό), «Έλπιζα και πάλι ελπίζω» (σε Ήχο πλάγιο Α΄, «σπάθιο»), κ.λπ. Ήταν ένας από τους "Τρεις εφευρέτες"της Νέας μουσικής μεθόδου (βλ. και Χρύσανθος Προύσσης). Διορίστηκε το 1815 στην τότε νεοϊδρυθείσα "Γ' πατριαρχική Μουσική Σχολή"(με τους άλλους 2 διδασκάλους) να διδάξει το πρακτικό μέρος. Συστηματοποίησε τον προσδιορισμό των κλιμάκων (συνέγραψε τις ερμηνείες τους, πραγματευόμενος συνοπτικά και περί φθορών των 3 γενών και περί των σημείων της γενικής υφέσεως και διέσεως). Δημιούργησε και το λεγόμενο "Κανόνιο της παραχορδής"(δηλαδή:της μεταβολής των κλιμάκων του διατονικού γένους). Ο Γρηγόριος μετέφερε από την Αρχαία στη Νέα μέθοδο τα εξής:το "Στιχηράριο"του πατριάρχη Ιεροσολύμων Σωφρονίου (που ήταν εξηγημένο και από τον Πέτρο τον Πελοποννήσιο στη μέθοδό του), το "Στιχηράριο"του Γερμανού Νέων Πατρών, το "Στιχηράριο" Μανουήλ Χρυσάφη του "Νέου", τα "?παντα"(συν το καλοφωνικό "Ειρμολόγιο") του Πέτρου Γλυκέος του Μπερεκέτη, τα "?παντα"του Πέτρου Πελοποννήσιου, την "Παπαδική"του Πέτρου Βυζάντιου, το "Στιχηράριο"του Ιάκωβου του Πρωτοψάλτη και άλλες συνθέσεις διαπρεπών μουσικών, χρήσιμες στις Ακολουθίες όλου του χρόνου (όπως εκείνες του Ιωάννη Τραπεζούντιου και άλλων δημιουργών:από τον Δαμασκηνό ώς τον Γεώργιο τον Κρήτα). Ο Γρηγόριος μελοποίησε και δικά του έργα, όπως:3 σειρές χερουβικά, μια σειρά μεγάλα και έντεχνα κοινωνικά των Κυριακών και άλλα πολλά κοινωνικά του χρόνου (σε διάφορους Ήχους), πολυελέους, δοξολογίες, ύμνους, εγκώμια, κρατήματα, στιχολογίες (ή προωδικά) και μεγαλυνάρια. Τα έργα του βρίσκονται στον 4τομο "Πανδέκτη"των Ιωάννη Λαμπαδάριου και Στέφανου Α. Δομέστικου (Κων/πολις 1851) και στις κλασικές εκδόσεις διαφόρων παλαιών "Ανθολογιών". Τόνισε πλείστα "κοσμικά"άσματα, που εκδόθηκαν από τον Θεόδωρο Φωκαέα με τον τίτλο "Πανδώρα"(Κων/πολις 1843). Όμως ο Φωκαεύς παραλειψε να αναφέρει το όνομα του Γρηγορίου...Τόνισε επίσης και το αρχαιότατο μέλος του Ευαγγελίου και του Αποστόλου, σώζονται μάλιστα στις σημειώσεις του (κατά τη  Νέα μέθοδο σε Ήχο Δ') ο Απόστολος του Ευαγγελισμού "] Ο ]αγιάζων κα`ι ο]ι ]αγιαζόμενοι" και το Ευαγγέλιο της Κοιμήσεως "Τ~?ω καιρ~?ω [εκείν~?ω ε[ισ~ηλθεν ]ο [ Ιησο~υς ε[ις κώμην τινά". Τέλος, εκπόνησε πολύ αξιόλογο 5τομο "αργό Στιχηράριο"(Αρκετά από τα σπουδαία προαναφερμένα χειρόγραφα με τις πολυτιμότατες "εξηγήσεις"τους σώθηκαν στη βιβλιοθήκη του Κ.Α. Ψάχου). Πέθανε το 1822 σε ηλικία 45 ετών. Στους μαθητές του:ο Ευτύχιος Γεωργίου (ο Ουγουρλούς), ο Απόστολος Κρουστάλας, ο Φραγκίσκος Λαμπρίτης, o Παρθένιος Μικρόστομος, ο Αναστάσιος Ταπεινός, κ.ά.