Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

(Κων/πολη 1892 - Αθήνα 1945). Στους κορυφαίους ρεμπέτες του Μεσοπολέμου. Ασχολήθηκε με τη μουσική από το 1908, παίζοντας ούτι σε γιορτές και πανηγύρια. Παράλληλα (από το 1917) εργάστηκε στην Πόλη ως τραγουδιστής. Τότε (και εξ' αιτίας της γλυκειάς φωνής του) ονομάστηκε "Νταλγκάς", παρώνυμο που καθιερώθηκε σε τέτοιο βαθμό, ώστε αντικατέστησε πλήρως το επίθετό του και υπάρχουν δίσκοι του όπου αναφέρεται ως Αντώνης Νταλγκάς! («dalga» στα τουρκικά συμαίνει «κυματισμός» και κατά προέκταση, «χτυποκάρδι»). Υπήρξε ο πρώτος επώνυμος λαϊκός μουσικός που ανέλαβε (με την ορχήστρα του) μόνιμη θέση στα υπερωκεάνια της μεγάλης ελληνικής μετανάστευσης για τις ΗΠΑ (πρωτοεμφανίστηκε το 1920 στο υπερωκεάνιο «Βασιλεύς Αλέξανδρος»). Το 1922, μόλις πληροφορήθηκε την Εθνική Καταστροφή, εγκατέλειψε τα καράβια και εγκαταστάθηκε στον Πειραιά και στη συνέχεια, στα Πετράλωνα, συνεργαζόμενος ώς τραγουδιστής με σμυρνέικα, λαϊκά και ρεμπέτικα Συγκροτήματα. Φωνογράφησε δίσκους στο διάστημα 1926-33. Το 1930 άφησε το ούτι και έπιασε την κιθάρα, παίζοντας καντάδες, τραγούδια του Αττίκ, «σουξέ» της Επιθεώρησης και παλιά ρεμπέτικα. Εργάστηκε στα νυχτερινά Κέντρα ώς το 1941. Κατόπιν βυθίστηκε στη μελαγχολία. Ως τραγουδιστής άφησε εποχή. Επίσης ως συνθέτης έγραψε αρκετά επιτυχημένα τραγούδια. Παρεμπιπτόντως αναφέρεται ότι το 1946, μετά το θάνατό του, η μοναχοκόρη του ?ννα παντρεύτηκε τον γνωστό τραγουδιστή και συνεργάτη του Φίλανδρο (Μάρκου). Τα γνωστότερα τραγούδια του:"`Εχω μεράκι, έχω νταλγκά", "`Εξω φτώχεια", "`Αντε να πεθάνεις", "Βαρεμλή Σαμπάχ μανές", "Έλα στ' Ανάπλι", "Η σαραντάρα", "4 χρόνια φυλακή", "Μόρτισα", "Το φθισικό κορίτσι", "Οι αβάντες του σωφέρ", "Κακούργα μου γειτόνισσα", "Ντερμπεντέρισα του Ψυρή", "Πολίτικο ζεϊμπέκικο", "Ελενάρα μου", "Συριανή μου όμορφη", "Τα μάτια σου τ' αράπικα", "Προσφυγοπούλα", "Ο νταβατζής της Μαίρης", "Τέτοια πληγή", "Χήρα", «Η άπονη Τουρκάλα», «Ντουντού», «Πολίτισσα» («Από την Πόλη ήρθε μια»), «Σμυρνιοτοπούλα μου γλυκειά», «4 χρόνια φυλακή» («Παλιά στρατώνα»), «Το μελανούρι», «Κούλα», «Μάτια μου», «Κατεργάρα μου Ειρήνη», «Στους Ποδαράδες μια Πολίτισσα»,κ.λπ. Το 1996 κυκλοφόρησε (σε επιμέλεια Π. Ταμπούρη) ο δίσκος «Αντώνης Νταλγκάς», με ηχογραφήσεις του «μελίρρυτου» Διαμαντίδη της Περιόδου 1927-30 (Συλλογή Χαράλαμπου Παυλόπουλου). Επίσης, στις αρχές του 1998 κυκλοφόρησε ο δίσκος «Ο Αντώνης Διαμαντίδης ή <Νταλγκάς>τραγουδά αμανέδες, ρεμπέτικα και δημοτικά» σε παραγωγή Θανάση Μωραϊτη.