Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

`Οπως η νεότερη Ελληνική Ποίηση κινείται γενικά σε πολύ υψηλό ποιοτικό επίπεδο, έτσι ακριβώς και η νεότερη Στιχουργία έχει να παρουσιάσει αξιομνημόνευτα επιτεύγματα, στα οποία (σε πλήρη παραλληλότητα προς τα αριστουργήματα της λόγιας Ποίησής που κατά καιρούς μελοποιήθηκαν) πρέπει να χρεωθεί το μεγαλύτερο μέρος της "ηθικής αυτουργίας"για την εκπληκτική άνθηση στους καιρούς μας του νεο-λαϊκού και του νεο-ελαφρού ελλ. τραγουδιού ("έντεχνου"ή όχι). Γι' αυτό, παρότι οι στιχουργοί δεν είναι μουσικοί, ας μας επιτραπεί να αναφερθούμε εδώ με λίγα λόγια και σ' αυτούς (τόσο στους "μείζονες"όσο και στους "ελάσσονες") καλύπτοντας χρονικά μισόν αιώνα μεταπολεμικής ελλ. στιχουργίας (δηλαδή ενός δύσκολου είδους ποιητικής Τέχνης με ιδιαίτερες απαιτήσεις ευαισθησίας, συμπύκνωσης και καθολικής εμβέλειας των μορφών και των νοημάτων που μεταχειρίζεται). Μετά τα ονόματα των αναφερόμενων στιχουργών θα σημειώνουμε σε παρένθεση ορισμένα από τα γνωστότερα τραγούδια τους (δυστυχώς ο περιορισμένος χώρος που διαθέτουμε δεν μας επιτρέπει πληρέστερη παρουσίασή τους). Ας αρχίσουμε λοιπόν από τους παλαιότερους, στους οποίους, εκτός από τους πνευματώδεις επιθεωρησιογράφους που "άφησαν εποχή"(και λεξικογραφούνται σε επιμέρους λήμματα) δικαιωματική θέση κατέχουν οι:Αιμίλιος Σαββίδης (π. το 1960. "Καλό σου ταξίδι", "`Ομορφη Αθήνα", "Ακρόπολη, Πλάκα"), Κώστας Κοφινιώτης ("Κάποτε κλάψαμε κι οι δυο", "Το γιασεμί στο στήθος σου", "`Ηρθες σαν την `Ανοιξη", "Πάμε μια βόλτα στο Φαληράκι"), Κώστας Κιούσης ("Δυο πράσινα μάτια", "Παίξε πλακιώτικη κιθάρα", "Νά τί θα πει Ελλάδα"), Κώστας Μάνεσης (εκδότης του Περιοδικού "Μοντέρνο Τραγούδι", π. Φεβρουάριος 2002:"`Ενας αλήτης πέθανε", "Ξαναγύρισε κοντά μου", "Βρήκα τα μάτια που ονειρεύτηκα", "Μίλα μας και μη μας αγαπάς"), Νίκος Φατσέας (1914-1990. "Γύρισε, σε περιμένω, γύρισε", "Για μας κελαϊδούν τα πουλιά", "Τίποτε άσχημο δεν έχεις", "Απόψε τα μεσάνυχτα"), Κώστας Νικολαϊδης ("Για σένα ανθίζει η γη", "Να το πάρεις το κορίτσι", "Θα μείνω για πάντα κοντά σου", "Δεν σ' αλλάζω με τίποτα"), Γιώργος Οικονομίδης (Αθήνα, 1916-1985:"Κορόιδο Μουσολίνι", "Στων ματιών της τις θάλασσες", "Τίποτα δεν μας χωρίζει", "Γελάς"), Γιάννης Φερμάνογλου ("Καλώς ήρθες στα όνειρά μου", "Τί τα θες, τί τα γυρεύεις", "Τί 'ν' αυτό που το λένε αγάπη"), Θάνος Σοφός ("Ο Κόσμος άλλαξε, αλλάξαν οι καιροί", "Και η βάρκα γύρισε μόνη", "Χιλιάδες όνειρα", "Ας ήταν λίγο να μ' αγαπούσες"), Κώστας Ζαφειρίου (ή Κ.Ζ.:"Το παραμύθι μας", "Την `Ανοιξη σε γνώρισα"), Κώστας Πρετεντέρης (Aθήνα, 1926-1978:"Χέρι-χέρι", "Θά 'θελα λίγο πριν πεθάνω", «Κάποιο ρεφραίν», "Οι Θαλασσιές οι χάντρες", "Αστέρι-αστεράκι"), Χαρ. Βασιλειάδης (Τσανάκ Καλέ 1902 - Αθήνα 1970:«`Ηρθα κι απόψε στα σκαλοπάτια σου», «Ζαλούμπα», «Ο πιο καλός ο μαθητής», «Αράπης», «Πάει-πάει», «Κάνε καρδιά μου υπομονή»:Γ. Ζαμπέτα. "Αμαξά τράβα μπρος μέσ' στη μπόρα", "Ο γανωτζής", «Ζαφείρα»). Επίσης, οι:Χρήστος Πύρπασος ("`Εσβυσε ένας μεγάλος έρωτας", «Δεν θα μας χωρίσουν»), Σπύρος Μεταξάς ("Αν ξαναγύριζες στην αγκαλιά μου"), Ι. Πλωμαρίτης ("`Ετσι είν'η ζωή"), Μ. Μαργαρίτης ("Μη ζητάς αγάπες καινούργιες να βρεις"), Γ. Κυριακόπουλος ("Αγάπες και λουλούδια"), Γ. Φωτίδας ("`Ενα μπουκέτο μενεξέδες"), Γιώργος Ματαράγκας ("Είδαν και σήμερα τα μάτια μου τον ήλιο"), Χρήστος Κολοκοτρώνης (βλ. σχετικό λήμμα), κ.ά. Aκολουθούν "τα ιερά τέρατα"της στιχουργίας των δεκαετιών 1960-1970, με πλήθος αριστουργηματικά τραγούδια:η δημοφιλέστατη Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου (Αϊδίνι 1893 - Αθήνα 1972:"Συ μου χάραξες πορεία", "Δυο πόρτες έχει η ζωή", "Πήρα απ' τη νιότη χρώματα", "Στ' Αποστόλη το κουτούκι, "Πετραδάκι-πετραδάκι", "`Ονειρο απατηλό"), ο Κώστας Βίρβος (Τρίκαλα 1926:"Κοιμήσου αγγελούδι μου", Κύκλος "Καταχνιά"του Λεοντή, "Θεσσαλικός Κύκλος"του Γ. Μαρκόπουλου, "`Ενα αμάξι με δυο άλογα", Κύκλοι "Ζει"-"Το Πανόραμα"-"Θάλασσα πικροθάλασσα"-"Νεκρικοί Διάλογοι":Μ. Πλέσσα. "Νυχτερίδες και αράχνες"-"Αστροπελέκια, κεραυνοί":Χ. Νικολόπουλου), ο "πρύτανης"της ελλ. στιχουργίας Λευτέρης Παπαδόπουλος (βλ. σχετικό λήμμα), ο Γιάννης Θεοδωράκης (Γιάννενα 1923-1996, στιχουργός πολλών τραγουδιών του αδελφού του Μίκη Θεοδωράκη:"Λιποτάκτες", "Μικρές Κυκλάδες", "Το τραγούδι του Μπελογιάννη", "Μενεξεδένια τα βουνά", "Νύχτα μέσα στα μάτια σου", κ.λπ.), ο `Ακος Δασκαλόπουλος (Αθήνα, 1937-1998, "Να διώξω τα σύννεφα", "Το σακάκι μου κι αν στάζει", "Πού 'ναι τα χρόνια", "Τα παλληκάρια", "Το πουκάμισο το θαλασσί"), ο Μάνος Ελευθερίου (Ερμούπολη 1938:Κύκλοι:"12 λαϊκά τραγούδια"του Μ. Θεοδωράκη, "`Αγιος Φεβρουάριος"του Δ. Μούτση, "Θητεία"και "Σεργιάνι στον κόσμο"του Γ. Μαρκόπουλου, "Το σπίτι γέμισε με λύπη"του Χρ. Λεοντή, "Τροπάρια για φονιάδες"του Θ. Μικρούτσικου, "Γράμματα στον Μακρυγιάννη"του Ηλ. Ανδριόπουλου` επίσης το τραγούδι "Θα σε ξανάβρω στους μπαξέδες"του ίδιου και πάμπολλα άλλα), ο Πυθαγόρας (Παπασταματίου 1930-1979:Κύκλοι "Μικρά Ασία"(δες λήμμα), "Τα λιοτρόπια":Γ. Γιαννουλάτου. Πάμπολλα επιτυχημένα τραγούδια του Γ. Κατσαρού:"Κάθε λιμάνι και καημός", "Κυρα Γιώργαινα", "Ο Σταμούλης ο λοχίας", "Επιπόλαιος", κ.λπ. Επίσης, "Υπάρχω":Χρ. Νικολόπουλου, "Τώρα πια", "Ντρίγκι-ντρίγκι μάνα μου":Στ. Βλαβιανού, κ.λπ.), η Ρέττη Ζαλοκώστα ("Το παραθύρι", "`Ερωτας που μ' άκουσε"), ο Κώστας Κινδύνης (π. 1998:«Νά 'χα τη δύναμη", "Η Ελένη του Μάη", "Μια φορά μονάχα φτάνει", "Σύννεφα πλατιά", Κύκλος "Συνάντηση":Αγγ. Σέμπου), η Σώτια Τσώτου (Λειβαδιά 1942:"Νά 'τανε το '21", "Δε βαριέσαι αδελφέ", "Ο Στρατής", "Αν ήμουν πλούσιος", "Νά 'μουν ο Μεγαλέξανδρος", "Σύνορα η αγάπη δεν γνωρίζει"), ο Μανώλης Ρασούλης (Κρήτη 1945:"`Ολα σε θυμίζουν", "Τίποτα δεν πάει χαμένο", Κύκλοι "Η εκδίκηση της γυφτιάς"-"Τα δήθεν"-"Tα σκόρπια":Ν. Ξυδάκη, "Παίξε Χρήστο επειγόντως"-"Οι κυβερνήσεις πέφτουνε":Χρ. Νικολόπουλου,  "Πότε Βούδδας πότε Κούδας":Π. Βαγιόπουλου), ο Μιχάλης Μπουρμπούλης (Πάτρα 1939:"Πλατεία Βάθης", "Μεταξουργείο", Κύκλος "Λαϊκά Προάστια":Ηλ. Ανδριόπουλου, "Για την Ελένη":12 τραγούδια του Μ. Χατζιδάκι, "Παιδί απ' την Ανάβυσσο"-"Να παίζει το τρανζίστορ":Γ. Χατζηνάσιου), o Tάκης Σωτήρχος (στιχουργός τραγουδιών του Α. Χατζηαποστόλου), ο Γιάννης Κιούρκας ("Θα βρεθεί και για μας", "`Αδειο το λιμάνι", "Με τα θλιμμένα μάτια μου", "Κορίτσι της ακρογιαλιάς"), ο Λάκης Τεάζης ("Λυπημένο μου κορίτσι", "Στον Σεφέρη", "Τα σημερινά"του Σπ. Παπαβασιλείου. Κύκλος "Κάτι φταίει":Χρ. Γκάρτζου), ο Φώντας Λάδης (Σπάρτη 1943:"Πάγωσε η τσιμινιέρα"-"Η μέρα εκείνη"του Μ. Λοϊζου, 5 από τα "Τραγούδια της λευτεριάς"του Θ. Μικρούτσικου, "Τα τραγούδια μας"του Μ. Λοϊζου), η Σέβη Τηλιακού ("Το γιόκα σου λιμπίστηκα", τραγούδια της Βίκυ Λέανδρος και του Μακούλη, "Μάθημα σολφέζ"κ.ά. τραγούδια του Γ. Χατζηνάσιου), ο Γιώργος Κανελλόπουλος ("Με λένε Γιώργο", "Συγγνώμη που σ' αγάπησα πολύ", "Τα γαλάζια σου γράμματα"), ο Κώστας Τριπολίτης (Αθήνα 1953:"Κοίτα πράματα", "Κι είχα μοιραστεί μαζί σου"-"Το γρανάζι":Γ. Χατζηνάσιου), ο Γ. Σαμολαδάς ("`Αμα θες να φύγεις, φύγε", "`Εν' αστέρι πέφτει, πέφτει". Κύκλος "Ροβινσώνες":Απ. Καλδάρα). Κοντά σ' αυτούς και οι (αλφαβητικά):Γιάννης Βασιλόπουλος, Κώστας Βλούτης, Νίκος Ελληναίος, Μίμης Θειόπουλος, Τάκης Καρνάτσος, Κώστας Κιλιμάντζος, Τάκης Κωλέτης, η ηθοποιός Σάσα Μανέτα, ο ηθοποιός Νίκος Μπακογιάννης, Μάρω Μπιζάνη, Κυριάκος Ντούμος, Τάσος Οικονόμου, Κατερίνα Πανάγου, Λούλη Παπαγιαννοπούλου, Ηρακλής Παπασιδέρης, Γιώργος Πιάς, Ηλίας Πολύδωρος, Δημήτρης Ρήτας, Κώστας Ρουβέλας,  Σωτήρης Τσενές, Λάκης Τσώλης, Πάνος Φαλάρας, Φώντας Φιλέρης,  κ.ά. Αλλά και οι νεότεροι (που εμφανίστηκαν στη δισκογραφία κατά τη δεκαετία του 1980) με επικεφαλής την "αποκάλυψη της 10ετίας"Λίνα Νικολακοπούλου (Αθήνα 1957) και τον επίσης πολυγραφότατο Σπύρο Γιατρά, έδρεψαν πολλές επιτυχίες. (Για μεν τη Νικολακοπούλου, αναφέρουμε ενδεικτικά τη στενή της συνεργασία με τον Στ. Κραουνάκη και τους τίτλους ορισμένων "πλατινένιων"και "χρυσών"δίσκων της:"Κρατάει χρόνια αυτή η κολώνια", "Μένω εκτός", "Παραδέχτηκα", "Δι' ευχών", "Αναστασία", κ.λπ., για δε τον Γιατρά, τη στενή του συνεργασία με τον Αλ. Χρυσοβέργη και ορισμένους από τους "πλατινένιους"και  "χρυσούς"δίσκους του:"Νομίζεις", "Κάνε μου σινιάλο", "Αδυναμίες", "Δεν πάω πουθενά", "Πώς τολμάς", κ.λπ.). Οι γνωστότεροι στιχουργοί αυτής της δεκαετίας είναι (αλφαβητικά):ο Σαράντης Αλιβιζάτος, ο `Αλκης Αλκαίος, ο Αντώνης Ανδρικάκης, ο Αντώνης Αντωνάκος, ο `Αγγελος Αξιώτης, ο Κώστας Ασμανίδης, o τραγουδοποιός Ευάγγελος Ατραϊδης (τη δεκαετία του 1970 τραγουδοποιός, αλλά μετά το 1980 μόνο στιχουργός), ο Νίκος Βαξαβανέλης, ο Δημήτρης Βαρσαμίδης, ο Δημήτρης Βενιζέλος, ο Νίκος Βρεττός, η Ιφιγένεια Γιαννοπούλου, ο Μιχάλης Γκανάς, ο Θοδωρής Γκόνης, η Αγαθή Δημητρούκα, η Εύη Δρούτσα (με "χρυσούς"δίσκους στο ενεργητικό της), η Βάσω Ζαϊμη, ο Κώστας Ζουμπούλης, η Τασούλα Θωμαίδου, ο Παρασκευάς Καρασούλος, ο Διονύσης Καρατζάς, η Σοφία Κατζούρη, ο Ηλίας Κατσούλης,  ο Γιώργος Κλεφτογιώργος, ο Θόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Νίκος Λουκάς, ο Βασίλης Μαστροκώστας, ο Γιώργος Μίτσιγκας, ο Δημήτρης Μπρούχος, ο Ανδρέας Νεοφυτίδης, ο Στέφανος Νικίδης, ο Βασίλης Παπαδόπουλος, ο Γιάννης Παπαϊωάννου, η Πόπη Πασβάντη, ο Γιώργος Παυριανός, ο Θεόδωρος Ποάλας, ο Χρήστος Προμοίρας, ο Γιώργος Ρουβέλας, ο Τάσος Σαμαρτζής, η Βίλλυ Σανιάνου, ο Βαγγέλης Σίμος, η Ρόνη Σοφού, ο Ανδρέας Σπυρόπουλος (1942-1992), ο Πάνος Τσαπάρας, ο Βασίλης Τσερελής, ο Ηλίας Φιλίππου, η Ειρήνη Χάλκου, ο Πάρις Χατζηκυριάκος, ο Λευτέρης Χαψιάδης, κ.ά. Τέλος, στους στιχουργούς της δεκαετίας του 1990 ανήκουν οι (αλφαβητικά):Nαταλία Γερμανού (κόρη του Φρέντυ Γερμανού), Ελένη Γιαννατσούλια, Γιώργος Γιαννόπουλος, Σπύρος Γκέκας, Φίλιππος Γράψας, Φωτεινή Δούρου,Τάκης Ευθυμίου, Νάκος Ευσταθιάδης, Ξενοφών Ζαβός, `Ελια Ζερβού, Ελένη Ζευγώλη, Σωτήρης Ιωάννου, Γιώργος Κρητικός, Γιώργος Λεκάκης, Σμαρούλα Μαραγκουδάκη, Νίκος Μπιμπλής, Αντώνης Παππάς, Γιώργος Πολυμενάκος, Δημήτρης Πολύχρόνης, `Αγγελος Πυριόχος, Ισαάκ Σούσης, Κώστας Τριγώνης, Γιάννης Τσατσόπουλος, Νίκος Φραγκούλης , κ.ά. (Βλ. επίσης "`Ελληνες διανοούμενοι και στιχουργία", "`Ελληνες ποιητές και σύγχρονο ελαφρό τραγούδι", "`Ελληνες τραγουδοποιοί και στιχουργία").