Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

Πριν ενσκήψει το αξιοπερίεργο μουσικό «θαύμα» των ημερών μας (όλοι δηλαδή όσοι έμαθαν δυο-τρεις νότες ή κουτσοσκάλισαν κάποιο «πολυφωνικό» όργανο –κιθάρα, μπουζούκι ή πιάνο–όχι μόνο να «τραγούδοποιούν», όχι μόνο να «ερμηνεύουν μοναδικά», αλλά και να τολμούν ίνα στιχουργούν) ήταν πολύ λίγοι οι δημιουργοί που επιχειρούσαν να επενδύσουν μουσικά δικούς τους στίχους (φαίνεται πως το «γνώθι σαυτόν» δεν είχε ακόμα συμπεριληφθεί στα είδη των εκπτώσεων...). Αν λοιπόν εξαιρεθούν οι παλιοί ρεμπέτες (που, λόγω συνθηκών, αναγκάζονταν να στιχοπλέκουν οι ίδιοι τον καημό τους...), το πρώτο μεγάλο όνομα αυθεντικού «τραγουδοποιού» (συνθέτη-στιχουργού) που συναντάμε είναι εκείνο του Αττίκ, και το συναντάμε με τόσο βάρος, ώστε είναι πολύ δύσκολο να διαχωρίσουμε στην περίπτωσή του τον στιχουργό-ποιητή από τον μουσικό και να αξιολογήσουμε στα τραγούδια του το ποσοστό της αλληλεπίδρασης στίχου και μελωδίας. Από κοντά ακολούθησε ο νεότερός του και πολυπράγμων Χρήστος Χαιρόπουλος, που όμως (παρότι το μπορούσε) δεν έγραψε τους στίχους σε όλα τα τραγούδια του. `Οσο για τον Γρηγόρη Κωνσταντινίδη, έγραφε στίχους μόνο για τα ξένα τραγούδια που έπρεπε να παρουσιαστούν μεταγλωττισμένα στις ελλ. επιθεωρήσεις (είδος στο οποίο μεσουράνησε ο Κων/πολίτης Πωλ Μενεστρέλ –Γιάννης Χυδήρογλου–καλύπτοντας με ευρηματικότητα και προσωδιακή ευρυθμία το 80% των σχετικών αναγκών!...).`Αλλοι τραγουδοποιοί-στιχουργοί της Εποχής εκείνης ήταν:ο Αντώνης Βώττης, η Λόλα Βώττη, ο Θέμης Νάλτσας, ο Ζάχος Θάνος, η Σωτηρία Ιατρίδου, ο Κώστας Γιαννίδης («Ξύπνα αγάπη μου», κ.λπ.), κ.ά. Στη συνέχεια στίχους γράφουν και ορισμένοι τραγουδιστές-τραγουδοποιοί του Μεσοπολέμου και της πρώτης μεταπολεμικής Εποχής:η Δανάη, η Νινή Ζαχά, ο Νίκος Γούναρης, ο Φώτης Πολυμέρης, ο Τώνης Μαρούδας, κ.ά., κάτι που αργότερα συνηθίζεται και από ορισμένους ομοτέχνους τους του «Νέου Κύματος» (και των παραφυάδων του), όπως:ο Κώστας Χατζής («Σαν γείρει ο ήλιος», «Στις γειτονιές του Κόσμου», «Ρίξτε του μακρύ σκοινί», κ.λπ.) ή ο Λουκιανός Κηλαηδόνης («`Οσο αγαπιόμαστε τα δυο», «Το καλοκαίρι σαν θα'ρθει», «Τα θερινά σινεμά», «Κάπου την έχουμε πατήσει», «Είμαι ένας φτωχός και μόνος καου-μπόυ», «Αχ! Ρίτα». «Το ματς», κ.λπ.), κ.ά. Σ'αυτή την κατηγορία πρέπει να υπαχθούν και οι τραγουδιστές-τραγουδοποιοί που δεν έγραψαν στίχους μόνο για τα δικά τους τραγούδια` τόσο οι παλιότεροι, όπως:ο Γιάννης Αργύρης («Αν σε χάσω», «Χρόνια πολλά για τη γιορτή σου», «`Ελα μαζί μου, κάπου να πάμε χέρι με χέρι», «Πάει κι αυτή η Κυριακή», «Κάποιος γιορτάζει», κ.λπ.) ή ο Γιώργος Ρωμανός («Μαρίνα», «Κόκκινη κοπέλα», «Μια ηλιαχτίδα», κ.λπ.), κ.ά.` όσο και οι νεότεροι, όπως:ο Γιάννης Πάριος ή η Χάρις Αλεξίου («Ξημερώνει» του Α. Βαρδή, «Το τανγκό της Νεφέλης» της Λ. ΜακΚεν, κ.λπ.), κ.ά. Ασφαλώς όμως, πριν από αυτούς, η «μεγάλη σφραγίδα» του τραγουδοποιού-στιχουργού είχε ήδη τεθεί στο σύγχρονο Ελλ. Ελαφρό Τραγούδι από τα δύο «ιερά τέρατά» του:τον Μάνο Χατζιδάκι («Τα παιδιά του Πειραιά», «Κάπου υπάρχει η αγάπη μου», «Ο κυρ-Αντώνης», «Κάθε τρελό παιδί», «Το τραγούδι της Ευρυδίκης», «Το πέλαγο είναι βαθύ», «Φέρτε μου ένα μαντολίνο», «Οδός ονείρων», Κύκλος «Η Εποχή της Μελισσάνθης», κ.λπ.) και τον Μίκη Θεοδωράκη («Μανούλα πούν'ο γιόκας σου», «Βάρκα στο γιαλό» «Το φεγγάρι», «Ο ήλιος και ο χρόνος», «`Ενα δειλινό», «Μην ξεχνάς τον Ωρωπό, κ.λπ.). Σ'αυτόν τον δημιουργικό τομέα λίγοι μόνο από τους ταλαντούχους «επιγόνους» μπόρεσαν να ακολουθήσουν «κατά πόδας», όπως:ο Γιάννης Μαρκόπουλος («Γαλάζιο περιστέρι», κ.λπ.), ο Μάνος Λοϊζος («`Οποιος δει το παλληκάρι», «Καλημέρα ήλιε», «Σ'ακολουθώ», κ.λπ.) ή ο εξαιρετικά αξιοπρόσεκτος και στη στιχουργία Σταύρος Κουγιουμτζής («Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά», «Μη μου θυμώνεις μάτια μου», «Ας ήταν νά 'χα»,  «Κάπου νυχτώνει», «Ποιο δρόμο να διαλέξω», «Κάπου στα Πετράλωνα», «Λιμάνι», «Ο ουρανός φεύγει βαρύς», «`Οταν ανθίζουν πασχαλιές», «`Ηθελα νά 'μουνα πουλί», «`Ενας κόμπος η χαρά μου», «`Ολα καλά», «`Ηταν πέντε, ήταν έξι», «Ξενάκι είμαι και θαρθώ», «Αν σε δω σε ξένα χέρια, κ.λπ.), κ.ά. Από την άλλη πλευρά, η μεν λαϊκή μουσική παρουσίασε τους δικούς της τραγουδοποιούς-στιχουργούς, όπως:τον βετεράνο Απόστολο Καλδάρα («Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι»-με Χ. Βασιλειάδη, «Συ μου χάραξες πορεία», «`Ο,τι αγαπώ εγώ, πεθαίνει», «Μην φιλάς τα μάτια μου», κ.λπ.), τον «βιρτουόζο» Μανώλη Χιώτη (έγραψε στίχους σε πάμπολλα τραγούδια του), τον «σερ»  Γρηγόρη Μπιθικώτση («Ο κυρ-Θάνος», «Στου Μπελαμή το ουζερί», «Φέρε μια ζαριά καλή», «Ο έρωτας γεννήθηκε για δύο», «Το θύμα ο Νικολός», κ.λπ.), τον πολυσύνθετο `Ακη Πάνου (σε όλα σχεδόν τα τραγούδια του), κ.ά., στον δε εν γένει Χώρο εμφανίστηκαν τραγουδοποιοί-στιχουργοί, οι οποίοι προσκολλήθηκαν στον εκάστοτε συρμό και «ιδιοποιήθηκαν» ορισμένα είδη τραγουδιού, όπως:ο πρεσβευτής της «ανατρεπτικής απλότητας» Γιάννης Λογοθέτης, ο κληρονόμος του «αντάρτικου» τραγουδιού Πάνος Τζαβέλλας, ο εκφραστής του «επαναστατικού-κοινωνικού» τραγουδιού Θωμάς Μπακαλάκος («Το γράμμα», «Πρώτη του Μάη», «`Οχι δεν πουλάμε», «Αρνούμαι να πεθάνω», κ.λπ.), ο «προφήτης» του «ανέμελου ερωτισμού» Κώστας Χαριτοδιπλωμένος, ή ο «μέγας μαιτρ» του τραγουδιού της «ερωτικής αυτοταπείνωσης» Νίκος Καρβέλας, κ.ά. Τέλος, ο Διονύσης Σαββόπουλος (στιχουργός, σε όλα τα τραγούδια του, όπως κάποτε ο Αττίκ) εξαπέλυσε με αμεσότητα και πρωτοτυπία (ήδη από την εποχή του «Νέου Κύματος») στίχους κοινωνικοπολιτικής κριτικής και σύγχρονων ατομικών βιωμάτων, εκπροσωπώντας ιδανικά (και με τη δέουσα δόση «κουλτούρας») μεγάλη μερίδα του «νεοκαλλιεργημένου» και «νεοεπαναστατημένου» κοινού. Μ'αυτό τον τρόπο οδήγησε το Ελλ.Τραγούδι σε νέα ποιοτική διάσταση, μπαίνοντας επικεφαλής στο σύγχρονο καραβάνι των «νεοραψωδοκιθαρωδών», ορισμένοι από τους οποίους (όπως:ο «πιονιέρος του ροκ» Δημήτρης Πουλικάκος, ο πολύστροφος Τζίμης Πανούσης, ο «αιχμηρός» Γιάννης Μηλιώκας ή ο «ασυμβίβαστος» Παύλος Σιδηρόπουλος) κληρονόμησαν τον σαρκασμό και την αμφισβήτηση· άλλοι πάλι (όπως ο Βαγγέλης Γερμανός, ο Νικόλας ?σιμος, ο Διονύσης Τσακνής, οι Α/φοί Κατσιμίχα) καλλιέργησαν διάφορες εκφάνσεις ενός ευαίσθητου (μα και διαρκώς μεμψίμοιρου) «νεορομαντισμού» (αστικού ή εξωτικού...). `Ετσι σιγά-σιγά φτάσαμε σήμερα στο να μην νοείται τραγουδοποιός, ο οποίος να μη μελοποιεί και δικούς του στίχους· αν και αληθεύει πως μέσα από αυτό τον «καθολικό» τραγουδοποιητικό πυρετό και μέσα από το πλήθος των αναρίθμητων νέων «ποετάστρων» έχουν ξεπηδήσει μελοποιοί αξιόλογοι και ως στιχουργοί, όπως:ο Σταμάτης Κραουνάκης, ο Ορφέας Περίδης, ο Λάκης Παπαδόπουλος, ο Αλέξης Παπαδημητρίου, ο Ανδρέας Μικρούτσικος, ο Νίκος Πορτοκάλογλου, η Λένα Πλάτωνος, ο Γιώργος Ζήκας, ο Δημήτρης Ζερβουδάκης, ο Νίκος Παπάζογλου, ο Γιώργος Ανδρέου, ο Νίκος Ζιώγαλας, ο Νίκος Ζούδιαρης, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, κ.ά.). (Βλ. επίσης "`Ελληνες διανοούμενοι και στιχουργία", "`Ελληνες ποιητές και σύγχρονο ελαφρό τραγούδι", "`Ελληνες στιχουργοί").