Skip to main content.

Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

Ελληνική Φιλαρμονική Αλεξανδρείας

Αποτελούσε ένα από τα αρχαιότερα, αν όχι το αρχαιότερο, ελληνικά Σωματεία της Αιγύπτου και το πρώτο μουσικό Σωματείο που γνώρισε η κατόπιν «πολυεθνική» Αλεξάνδρεια. Κατά το 1893 μια μικρή παρέα καλλίφωνων νέων κίνησε το ενδιαφέρον του Ν. Λαμπελέτ που τους καθοδήγησε και τους μετασχημάτισε σε πειθαρχημένη χορωδία 40 τραγουδιστών. Οι πρώτες επιτυχίες της κίνησαν το ενδιαφέρον των προκρίτων της Εποχής, που ίδρυσαν το Σωματείο «Ελληνική Φιλαρμονική Εταιρεία» για να βοηθήσουν την πρόοδο της καθώς και τη δημιουργία μουσικού Σώματος (Μπάντα. Στο πρώτο ΔΣ επίτιμος πρόεδρος και χορηγός ήταν ο Γ. Αβέρωφ. Πρόεδρος ήταν ο Κωστάντης Συναδινός και το ΔΣ συμπληρωνόταν από τους Π. Αρκουδάρη, Ν. Γούσιο, Σωτ. Λιάτση, Ιακ. Λάζαρη, Γ. Ρούσο και Γ. Τσοκόπουλο. Ως βοηθοί του Λαμπελέτ ανέλαβαν οι Δ. Μενίδης και Γ. Σεβαστιάνος, ειδικότεροι στη διδασκαλία των πνευστών οργάνων. `Ετσι, σε σύντομο διάστημα, η Φιλαρμονική εμφανίστηκε παιανίζουσα στους δρόμους της Αλεξάνδρειας, σκορπίζοντας ρίγη εθνικής συγκίνησης. `Οταν το 1895 ο Λαμπελέτ ανεχώρησε για την Αγγλία, επακολούθησε η διάλυση της Χορωδίας (χωρίς ποτέ να ξαναγίνει προσπάθεια επανασύστασης της). Τον αντικατέστησε ο αρχιμουσικός Β. Κουόμο, με βοηθό τον Μενίδη. Κατα τα επόμενα έτη η Φιλαρμονική σημείωσε πρόοδο που επηρέασε όλους τους παράγοντες της διεθνούς παροικίας. Αποτέλεσμα ήταν να ιδρυθεί η «Societéartistique» που μετακαλούσε σε Αλεξάνδρεια και Κάιρο τους σημαντικότερους μελοδραματικούς θιάσους και τους διασημότερους καλλιτέχνες της Εποχής. Πρωτεργάτες στην πρόοδο της Φιλαρμονικής υπήρξαν οι 3 αδελφοί Συναδινοί, ο Κωστάντης, ο Μικές και ο μουσουργός Νικόλας Συναδινός, που ίδρυσε μέσα στους κόλπους της Φιλαρμονικής «Μουσικήν Εταιρείαν» με σκοπό τη διάδοση της μουσικής του Βάγκνερ! Κατάρτισε μάλιστα και μεγάλη ΣΟ από επαγγελματίες, διευθύνοντάς την ο ίδιος. Τότε στην αρχοντική Αίθουσα της Φιλαρμονικής (οδός Γκαλίς βέη 8) δόθηκαν «κοσμοϊστορικές συναυλίες που τις παρακολούθησε το «ανθος» της Αλεξανδρινής αριστοκρατίας με επικεφαλής τον Χεβίδη Αμπάς Χαλμί. Ο άτυχος πόλεμος του 1897 επέδρασε καταλυτικά στη Φιλαρμονική, που το 1898 διαλύθηκε συμπαρασύροντας και τη «Μουσική Εταιρεία». `Ολα της τα υπάρχοντα πουλήθηκαν για να καλυφθούν χρέη ή χάθηκαν. `Ομως το 1902 η Φιλαρμονική επανιδρύθηκε με πρόεδρο τον Μικέ Συναδινό, μουσικό διευθυντή τον Ντε Μάρτζι και επίτιμο πρόεδρο τον Ν. Συναδινό, ο οποίος συνέθεσε τότε τον περίφημο «`Υμνο της Φιλαρμονικής» και με το κύρος του έδωσε μεγάλη ώθηση στη Σχολή του Σωματείου. Διδάσκονταν όλα τα πνευστά και τα έγχορδα· επίσης, πιάνο και φωνητική. Παράλληλα καταρτίστηκε πλούσια οργανοθήκη κι ακόμα πιο πλούσια μουσική βιβλιοθήκη. Τον Ντε Μάρτζι (που απεχώρησε το 1905) διαδέχτηκε ο Ι. Μποργκέζι. Αλλά και τη δεύττερη αυτή γόνιμη περίοδο της Φιλαρμονικής ήρθε να ανακόψει ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος  Παρά τις 5.000 λίρες που δαπάνησε ο πρόεδρος Μ. Συναδινός για να αποτρέψει το μοιραίο, η Φιλαρμονική ξαναδιαλύθηκε την Ιη Ιανουαρίου του 1915. `Ομως τη φορά τουτη η περιουσία της (όργανα, στολές, ρεπερτόριο) δεν εξανεμίστηκε, αλλά φυλάχτηκε προσεκτικά. Αυτό έκανε σύντομα. εφικτή την επανίδρυσή και έτσι, την Πρωτοχρονιά του 1917, η νέα 50μελής Φιλαρμονική έκανε την πρώτη εμφάνισή της στο προαύλιο του Ευαγγελισμού, παιανίζοντας τον ελλ. Εθνικό `Υμνο σε ατμόσφαιρα αποθέωσης. Τη φορά ετούτη, ο Μικές Συναδινός ήταν επίτιμος πρόεδρος, ενώ πρόεδρος ανέλαβε ο Βασ. Σαράντης (Γ.Συνέλευση της  4.4.1917, που απεφάσισε και την αλλαγή του τίτλου σε «Ελληνική Φιλαρμονική Σχολή Αλεξανδρείας»). Στη συνέχεια η Μικρασιατική Καταστροφή κλόνισε τα ανθηρά οικονομικά του Σωματείου, που απέφυγε τη διάλυση μόνο χάρη στη γενναία προσωπική «αιμοδοσία» του προέδρου Σαράντη, ο οποίος συνέχισε την παράδοση των Συναδινών και φυσικά επανεξελεγη το 1925. Τότε η Φιλαρμονική έζησε τη μεγάλη ακμή της, ερχόμενη σε σχετικό Διαγωνισμό πρώτη μεταξύ όλων των Φιλαρμονικών της Αλεξανδρείας και διοργανώνοντας μεγάλες συναυλίες με προγράμματα που περιλάμβαναν και έργα Ελλήνων συνθετών (Σαμάρα, Λαυράγκα, Καλομοίρη, Ν. Συναδινού, Θ. Σακελλαρίδη, Ν. Χατζηαποστόλου, Αλ. Γκρεκ, κ.ά.). `Ομως τα χρόνια πέρασαν και η διαρροή των μουσικών οδήγησε σε νέα διάλυση. Το Σωματείο (ακολουθώντας την τύχη της Παροικίας) φυτοζώησε ως Σχολή εκμάθησης πνευστών οργάνων, που διοχέτευε βιοπαλαιστές μουσικούς σε κέντρα του εξωτερικού. Η Δημαρχία έπαψε να την επιχορηγεί, οι δημόσιες συναυλίες της Φιλαρμονικής απαγορεύτηκαν, όπως και κάθε εμφάνισή της στους δρόμους. `Ως την οριστική «εξαχνωση», τα μέλη της έπαιζαν μόνο σε καθαρά ελληνικές γιορτές που διοργανώνονταν σε ιδιωτικούς κλειστούς χώρους στους οποίους οι μουσικοί πήγαιναν με κλειστά αυτοκίνητα προσπαθώντας να μεταφέρουν με την ολοένα απισχνούμενη παρουσία τους κάτι από το τρισένδοξο παρελθόν. Τέλος, πρέπει για πάντα να θυμόμαστε πως η προσφορά της Φιλαρμονικής Αλεξανδρείας υπήρξε ανυπολόγιστη και πως στις τάξεις της πρωτοφτερούγισαν και γαλουχήθηκαν όλοι οι φημισμένοι Αλεξανδρινοί μουσικοί που δόξασαν το ελλ. όνομα:ο Οδ. Λάππας, η Σπεράντσα Καλό (Ελπίς Καλογεροπούλου), ο Αλ. Σκούφης, ο Κρίνο ντε Κάστρο, ο Σπ. Βαρβαρέσος, ο Θ. Φιλίππου,  αλλά και οι Ντ'`Αμπρα, Αργυρίδης, Αλεξάνδρου, Καρβούνης, Ροδόπουλος, Ιω. Μπαβέας, Π. Μπαβέας, κ.ά. (Λαχανοκάρδη:«Παλαιά και Νέα Αλεξάνδρεια» Αλεξάνδρεια 1927, Μαν. Γιαλουράκη «Η Αίγυπτος των Ελλήνων», Αθήνα 1967, Ευγ. Μιχαηλίδη «Πανόραμα –Εικονογραφημένη Ιστορία του Δημοσιογραφικού Περιοδικού Τύπου της Αιγύπτου υπό Αιγυπτιωτών Ελλήνων» Αλεξάνδρεια 1972, «Παναιγύπτια» και άλλα ντοκουμέντα του Αρχείου Μάρως Φιλίππου).

,





Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω
Λήμμα: