Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

Ο τόνος που έχει αξία μήκους χορδής:15/16. Χρησιμοποιείται τόσο στη βυζ. όσο και στη δημώδη ελλ. μουσική. Ο αριθμητικός και αρμονικός λόγος του βρίσκεται, άν αφαιρεθεί με διαίρεση από το λόγο της διατεσσάρων μείζονος τέλειας συμφωνίας (μήκος χορδής 3/4) ο λόγος της διατριών (μήκος χορδής:4/5).`Ετσι, 3/4:4/5:15/16. Ο τόνος αυτός υπολείπεται του μεν φυσικού ελάσσονος ή επιένατου τόνου (μήκος χορδής:9/10) κατά "επιεικοστοτέταρτο"λόγο (που ονομάζεται "ύφεσις":μήκος χορδής:24/25), του δε φυσικού μείζονος ή επόγδoου τόνου (μήκος χορδής:8/9) κατά τον αριθμητικό λόγο 128/135 (που ονομάζεται αποτομή ελάσσονος τόνου). O Βασίλειος Στεφανίδης ("Σχεδίασμα περί Μουσικής εκκλησιαστικής") ονομάζει τον φυσικό ελάχιστο τόνο "ημιτόνιο μείζον"(μήκος χορδής:15/16), τον δε "επιεικοστοτέταρτο"λόγο:"ημιτόνιο έλασσον"(μήκος χορδής:24/25). Ο "επιεικοστοτέταρτος"λόγος πάλι, υπολείπεται του φυσικού ελάχιστου τόνου κατά 125/128, δηλαδή σχεδόν κατά τεταρτημόριο του τόνου. Στα διάφορα "Θεωρητικά"της βυζ. μουσικής ο ελάχιστος τόνος παρίσταται με τα λεγόμενα "τμήματα"(δωδεκατημόρια του τόνου), ή με τον αριθμό 8 (ή και με τον 7), διαιρέσεις που δεν έχουν επιστημονική αξία. Σημειωτέον, ότι η αρχαία ελλ. μουσική δεν είχε τον φυσικό ελάχιστο τόνο (το δε λείμμα της είχε αξία μήκους χορδής:243/256). `Ετσι, οντας ελάχιστα μικρότερο του ημιτονίου, υπολείπεται του φυσικού ελάχιστου τόνου κατά "επογδοηκοστό"λόγο, το λεγόμενο κόμμα (μήκος χορδής:80/81).