Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής

η λέξη αυτή είχε διάφορες σημασίες στη μουσική.
1. Σήμαινε τη διαδοχή ή πορεία των φθόγγων της μελωδίας με συνεχή διαστήματα. Ο $Κλεονείδης* (Εισ. 14, Mb 22, C.v.J. 207) λέει ότι αγωγή είναι η πορεία της μελωδίας με συνεχείς φθόγγους ("αγωγή μεν ουν εστιν η δια των εξής φθόγγων οδός του μέλους"). Ο $Αριστόξενος* (Ι, 29, 32 Mb) προχωρεί ακόμα πιο μακριά προσδιορίζοντας ότι σε καθεμιά από τις συνεχείς νότες προηγείται και ακολουθεί απλό διάστημα (βλ. λ. $ασύνθετος*). Ο $Αριστείδης Κοϊντιλιανός*Αριστείδης| (Mb 19 και 29, R.P.W.-I. 16 και 29) διακρίνει τρία είδη αγωγής: (α) την ευθεία, που ανεβαίνει με συνεχή σειρά· (β) την ανακάμπτουσα, που κατεβαίνει με συνεχή σειρά· (γ) την περιφερή, που ανεβαίνει και κατεβαίνει με συνεχή σειρά. Αλλά στην περιφερή (κυκλική) η πορεία γίνεται προς τα πάνω με τετράχορδο "συνημμένων" και κατεβαίνει με τετράχορδο "διεζευγμένων", ή το αντίθετο ("περιφερής δε η κατά συνημμένων μεν επιτείνουσα, κατά διεζευγμένων δέ ανιούσα ή εναντίως", σ. 29)·είναι επομένως μετατροπική ("$μεταβολική*μεταβολή|").
Βλ. τα λ. $τετράχορδον* και $διάζευξις*. Επίσης Ανών. Bell. σημ. σσ. 86-87, και σ. 82, 78 και Gev. I, 378.
2. Ο όρος αγωγή χρησιμοποιήθηκε επίσης με τη γενική σημασία της πορείας, της συνέχειας· Αριστόξ. (Αρμ. ΙΙ, 53, 8 Mb): "εκείνοι μεν γαρ ολιγωρείν φαίνονται της του μέλους αγωγής" (εκείνοι [οι θεωρητικοί] φαίνεται πως παραμελούν τη συνέχεια της μελωδίας).
3. η αγωγή είχε επίσης τη σημασία του βαθμού της ταχύτητας· όπως η έννοια του "τέμπο" στη σύγχρονη μουσική ορολογία (Αριστόξ. Ι, 12, 29 και II, 34, 15 Mb). Ο Αριστείδης καθορίζει τη ρυθμική αγωγή ως την ταχύτητα ή τη βραδύτητα των χρόνων ("Αγωγή δε εστι χρόνων τάχος ή βραδύτης", Περί μουσικής 42 Mb, ή 39 R.P.W.-I.).
4. Χρησιμοποιούνταν ακόμα με τη σημασία: μέθοδος, ύφος, τεχνοτροπία. Πλούτ. Περί μουσικής (1141C, 29): "εις την διθυραμβικήν αγωγήν μεταστήσας (ο Λάσος) τους ρυθμούς..." ([ο Λάσος] άλλαξε τους ρυθμούς μέσα στο διθυραμβικό ύφος...). Βλ. λ. $Λάσος ο Ερμιονεύς*Λάσος|.