Ερευνητικό Πρόγραμμα Πολύμνια

Πρόγραμμα ΠΟΛΥΜΝΙΑ - Ανάπτυξη Εργαλείων Μουσικής και Μουσική Πύλη

Το πρόγραμμα «ΠΟΛΥΜΝΙΑ - Ανάπτυξη Εργαλείων Μουσικής και Μουσική Πύλη» αφορά την ανάπτυξη ενός συνόλου καινοτομικών χρηστικών εργαλείων που στοχεύουν να εξυπηρετήσουν όλες τις μορφές ενασχόλησης με τη μουσική (ψηφιοποίηση μουσικών τεκμηρίων, μουσικολογική έρευνα, μουσική δημιουργία, μουσική εκτέλεση, μουσική εκπαίδευση, μουσική καλλιέργεια, ευρύτερη μουσική πληροφόρηση και ψυχαγωγία). Τα προτεινόμενα επιμέρους εργαλεία μπορούν να λειτουργούν είτε αυτόνομα, είτε σε συνδυασμό με την εξειδικευμένη μουσική πύλη, ώστε οι χρήστες-ειδικοί να έχουν μια ολοκληρωμένη υπηρεσία και παράλληλα το ευρύ κοινό να αντλεί πληροφόρηση και περιεχόμενο σχετικά με την μουσική.

Τα προτεινόμενα εργαλεία που αναπτύχθηκαν και που είναι κατανεμημένα σε συγκεκριμένα πακέτα εργασίας είναι:

• Σύστημα αυτοματοποιημένης Οπτικής Αναγνώρισης Βυζαντινής Μουσικής Γραφής. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα εξειδικευμένο σύστημα Οπτικής Αναγνώρισης Χαρακτήρων (OCR) εντύπου ή χειρογράφου, όπου χαρακτήρες είναι τα σημαδόφωνα της Βυζαντινής μουσικής σημειογραφίας. Το σύστημα αναπτύσσεται με στόχο
  • α) τη διευκόλυνση της ψηφιοποίησης του τεράστιου μουσικού αποθέματος βυζαντινής μουσικής σημειογραφίας σε μεταδεδομένα,
  • β) την αναγνώριση και υποβοήθηση της μετατροπής της παλαιάς σημειογραφίας σε νέα και
  • γ) τη μετατροπή της βυζαντινής σημειογραφίας σε άλλες αναγνωρίσιμες μορφές.

• Σύστημα αναγνώρισης, ταξινόμησης και ανάκτησης μουσικής πληροφορίας με βάση το μουσικό περιεχόμενο. Το σύστημα αυτό στοχεύει να είναι σε θέση να αναγνωρίζει τα μουσικά χαρακτηριστικά από ένα ψηφιοποιημένο μουσικό υλικό, να τα εξάγει σε τυποποιημένη μορφή μεταδεδομένων, να τα ταξινομεί με μουσικά κριτήρια, να μπορεί να τα συγκρίνει και να τα ανακτήσει με βάση το μουσικό περιεχόμενο. Ένα τέτοια εργαλείο είναι εξαιρετικά χρήσιμο
  • α) σε ηχητικά μουσικά αρχεία (ηχογραφήσεις παραδοσιακής μουσικής, δισκογραφικών εταιρειών, ραδιοσταθμών κ.ο.κ.),
  • β) για αναγνώριση πρωτοτυπίας ή μη (χρήσιμο για εταιρείες προστασίας πνευματικών δικαιωμάτων αλλά και συνθέτες) και
  • γ) για να μπορεί ο κάθε χρήστης να αναζητά ένα μουσικό κομμάτι όταν γνωρίζει μόνο τη μελωδία του.

• Σύνολο υποβοηθητικών εργαλείων μουσικής δημιουργίας και εκτέλεσης. Πρόκειται για ένα σύνολο μικρών αυτόνομων χρηστικών εργαλείων μουσικής δημιουργίας και εκτέλεσης:
  • Πρωτότυποι εικονικοί συνθετητές (VCS3, UPIC), Οι πρότυποι εικονικοί συνθετητές είναι τρεις κλασικοί συνθετητές ήχου που εκπροσωπούν ο καθένας ένα διαφορετικό τρόπο σύνθεσης, οι οποίοι αναπτύχθηκαν σε δικτυακή εφαρμογή έτσι ώστε να είναι προσβάσιμοι από όλον τον κόσμο:
• Εικονικός αναλογικός συνθετητής VCS3,
• Εικονικό σύστημα σύνθεσης ήχου UPIC του Ιάνη Ξενάκη,
• Web Rhythm Machine διαδραστική μηχανή ρυθμών

• Εργαλεία από κοινού εκτέλεσης.
  • Εργαλείο για από κοινού εκτέλεση εξ αποστάσεως (web MIDI jam). Το εργαλείο αυτό επιτρέπει την απομακρυσμένη από κοινού εκτέλεση μέσω διαδικτύου.
  • Εικονικός μουσικός συνοδευτής (web-accompanist). Το εργαλείο επιτρέπει την αυτόματη απομακρυσμένη μουσική συνοδεία μέσω διαδικτύου σε μια μελωδία που παίζει ο χρήστης
• Μετατροπέας κίνησης σε μουσική (e-motion). Πρόκειται για ηλεκτρονικό μουσικό όργανο με αισθητήρες που παίζεται μόνο με την κίνηση του σώματος.

• Εικονικά μουσικά όργανα. Πρόκειται για την ανάπτυξη μιας εφαρμογής που επιτρέπει αφενός την εικονική κατασκευή και αναπαράσταση μουσικών οργάνων ως τρισδιάστατα μοντέλα και αφετέρου την ηχητική απόδοση μέσω φυσικού μοντέλου που θα παρήγαν ως φυσικά όργανα. Με την εφαρμογή αυτή προβλέπεται στα πλαίσια της πρότασης η ανακατασκευή χαρακτηριστικών εικονικών ελληνικών παραδοσιακών και ιστορικών μουσικών οργάνων ενώ είναι ανοιχτό στο χρήστη να τροποποιεί τα υπάρχοντα ή να κατασκευάζει νέα. Στόχος του συστήματος εικονικών μουσικών οργάνων είναι
  • α) να βοηθήσει του ερευνητές στην ανακατασκευή παραδοσιακών ή ιστορικών μουσικών οργάνων τα οποία είναι σπάνια ή δεν έχουν διασωθεί,
  • β) να χρησιμοποιηθεί από εκτελεστές και συνθέτες που δεν διαθέτουν τα πραγματικά,
  • γ) να αποτελέσει σημαντικό διδακτικό βοήθημα της μουσικής παιδείας,
  • δ) να προσφέρει στους συνθέτες τη δυνατότητα να παράγουν νέα ηχοχρώματα και μετασχηματισμούς και
  • ε) να βοηθήσει τους κατασκευαστές μουσικών οργάνων να πειραματίζονται πριν τα κατασκευάσουν.

• Δημιουργία Ψηφιακού Πολυμεσικού Θησαυρού της Ελληνικής Μουσικής. Πρόκειται για μια ανοικτή multimedia πλατφόρμα μέσα στην οποία αποθησαυρίζονται εποπτικά (με συνοδεία εικόνας, ηχητικών και μουσικών παραδειγμάτων, συνδέσεων και παραπομπών), ορολογία, πληροφορίες και ψηφιοποιημένα τεκμήρια που σχετίζονται με τη μουσική και ιδιαίτερα τον Ελληνικό Μουσικό Πολιτισμό. Ο θησαυρός στοχεύει
  • να απευθύνεται σε όλες τις ομάδες χρηστών,
  • να αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο βοήθημα για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και τέλος
  • να αποτελέσει ένα σημαντικό μέσο προβολής διεθνώς του Ελληνικού Μουσικού Πολιτισμού.

• Διαδικτυακή μουσική πύλη. Η διαδικτυακή μουσική πύληπεριλαμβάνει ειδικές υπηρεσίες που σχετίζονται και επαυξάνουν την λειτουργικότητα των αναπτυγμένων εργαλείων (Αναγνώριση βυζαντινής μουσικής γραφής, Ανάκτησης μουσικής πληροφορίας από το περιεχόμενο, Εικονική Συλλογή και Εργαστήρι Μουσικών Οργάνων, Εικονικό Studio δημιουργίας και εκτέλεσης, Θησαυρός Ελληνικής Μουσικής) ώστε ο χρήστης να αποκομίζει μια ολοκληρωμένη εμπειρία. Η μουσική πύλη στοχεύει να παρέχει καινοτομικές υπηρεσίες καλύπτοντας έτσι τις ανάγκες ενός πολύ μεγάλου αριθμού χρηστών. (Ανάπτυξη Singular)

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΦΟΡΕΩΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

• Ινστιτούτο Έρευνας Μουσικής & Ακουστικής (ΙΕΜΑ),
  
• Τμήμα Πληροφορικής του Παν/μίου Αθήνας,
  
• Ινστιτούτο Πολιτιστικής και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας (ΙΠΕΤ) του Παν/μίου Θράκης,
  
• Δέλτα Singular,
  
• Systema Technologies.

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

Ο συνολικός προϋπολογισμός του προγράμματος είναι 1.125.000 Ευρώ και χρηματοδοτήθηκε κατά 50% από την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας στο πλαίσιο των Προγραμμάτων Ανταγωνιστικότητας - Πολιτισμός του Κ.Π.Σ., ενότητα Πολιτισμός Τουρισμός Έντασης Γνώσης.

Ο χρόνος έναρξης του προγράμματος ήταν η 1 Ιουλίου 2003 και λήξης η 31η Ιουνίου 2006.